آمار صنعت گردشگری در ایران

به گزارش خبرنگار ایمنا، مجمع جهانی اقتصاد (‌world economic forum) بیش از یک دهه است که در گزارش های خود نگاه ویژه‌ای به صنعت گردشگری و سفر دارد و هر دو سال یک بار گزارشی تحت عنوان "رقابت پذیری گردشگری و سفر" ارائه می‌کند. در این گزارش ۱۴۰ کشور در شاخص های مختلف اقتصاد گردشگری بررسی می‌شوند و به هر کشور نیز رتبه‌ای اختصاص می‌یابد.

گردشگری امروزه به یکی از مهم‌ترین بخش های اقتصادی هر کشور تبدیل شده است و درصد بالایی از رشد اقتصاد جهانی را نیز تشکیل می‌دهد. حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون گردشگر در سراسر دنیا وجود دارد که پیش بینی می‌شود این تعداد تا سال ۲۰۳۰ به یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون نفر برسد؛ همین مسئله باعث شده تا صنعت گردشگری به یکی از زودبازده‌ترین صنایع با تاثیر بالا در رشد اقتصاد تبدیل شود.

مجمع جهانی اقتصاد در گزارش خود کشورها را به چهار دسته اروپا و اوراسیا، آسیا و اقیانوسیه، خاورمیانه و شمال آفریقا، آمریکا و آفریقا دسته بندی کرده است. به طور کلی این مجمع، کشورها را در چهار بخش "توانمندسازی محیط"، "سیاست‌ها و شرایط گردشگری و سفر"، "زیرساخت‌ها" و "منابع طبیعی و فرهنگی" بررسی می‌کند.

بر اساس این گزارش اروپا و منطقه اوراسیا همچنان یکه‌تازان صنعت گردشگری بوده و شش کشور از ۱۰ کشور اول در اقتصاد گردشگری اروپایی هستند. این منطقه همچنین بیشترین میزان رشد را از سال ۲۰۱۷ داشته است، صربستان نیز بیشترین درصد رشد اقتصادی در زمینه گردشگری را از آن خود کرد و در کنار هند با بیشترین میزان رشد مواجه شدند.

منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نیز دارای سومین پیشرفت در بین مناطق مختلف جهان بوده است. در این منطقه تنها امارات بین ۳۵ کشور اول رده بندی قرار دارد، مصر نیز بیشترین پیشرفت را در بین این کشورها نسبت به گزارش قبلی در سال ۲۰۱۷ داشته و در جایگاه ۶۵ قرار گرفته است. کشورهای حاشیه خلیج فارس در زمینه آماده سازی محیط و زیرساخت‌ها رشد قابل قبولی را به ثبت رساندند.

ایران متزلزل در "منا"

منطقه MENA (خاورمیانه و شمال آفریقا) شامل ۱۵ کشور است که این منطقه از جهان برای گردشگران ماجراجو بسیار جذاب است. قیمت ارزان، فرودگاه‌های قابل قبول، هتل‌های استاندارد و البته ناامنی جز توصیفات و آمارهایی است که مجمع اقتصاد جهانی آن را منتشر کرده است. در رده بندی این مجمع ایران با امتیاز ۳.۵ در حقیقت سیزدهمین کشور منطقه است و تنها کویت، لبنان، الجزیره و یمن شرایط بدتری از ایران دارند.

در این رده بندی ایران علی‌رغم رشد منفی ۷.۹ جهانی با ۳.۵ درصد رشد نسبت به رده بندی پیشین مجمع مواجه شده است. آنطور که مجمع جهانی اقتصاد در گزارش خود آورده، رشد گردشگری در این منطقه مدیون کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس است. در بین کشورهای منطقه منا، ایران تنها در دو شاخص منابع طبیعی و فرهنگی و قیمت پایین سفر از دیگران پیش است.

بر این اساس در "فضای کسب و کاری" و "سلامت و بهداشت" ایران با شاخص ۳.۹ و ۵ تنها از یمن وضعیت بهتری دارد. در "ایمنی و امنیت" همچنین نیز شاخص ایران ۵.۶ است که تنها دو دهم از میانگین منطقه بیشتر است. در شاخص‌های دیگری چون اولویت بندی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، باز بودن فضای بین المللی و نیروی متخصص نیز شاخص‌های ایران غیرقابل قبول و بسیار پایین‌تر از دیگر کشورهای منطقه است.

در بحث‌های زیرساختی نیز وضعیت ایران تعریفی ندارد، فرودگاه‌های ایران شاخص ۲.۵ را کسب کرده‌اند در حالی که میانگین منطقه ۳.۳ است، در سرویس‌ دهی به مسافران نیز ایران بعد از یمن بدترین شاخص را کسب کرده است. تنها شاخص قابل قبول و خوب ایران درمنابع فرهنگی و طبیعی است که در هر دو آن‌ها رتبه اول منطقه را داراست.

 ایران ارزانترین مقصد دنیا!

آنگونه که در پروفایل ایران در این گزارش آمده است سالانه چهار میلیون و ۸۶۷ هزار نفر به ایران سفر می‌کنند که باعث درآمد سه میلیون و ۷۱۳ هزار دلاری برای کشور می‌شود. بر این اساس هر مسافر ۷۶۲ دلار در ایران خرج می‌کند، درحالی که این رقم در ترکیه ۵۹۷ دلار است.

در شاخص "رقابت پذیری قیمت"، ایران رتبه اول را در بین ۱۴۰ کشور دارا است و به نوعی به عنوان ارزانترین مقصد دنیا شناخته می‌شود. این شاخص در گزارش دو سالانه "رقابت پذیری گردشگری و سفر" مدیون مالیات پایین بر قیمت بلیت، هزینه‌های پایین فرودگاهی، قیمت سوخت و قدرت خرید بالای گردشگران است. البته که ارزش پولی پایین ایران نیز تاثیر بسزایی در این امر دارد.

علی‌رغم اینکه ایران ارزانترین مقصد برای سفر است، اما همانگونه که گفته شد مقصدهای ارزان دیگری نیز همچون ترکیه و مصر نیز برای گردشگران وجود دارند. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که رقابت‌ پذیری قیمت و مقصد ارزان کمترین تاثیر را در بین شاخص‌های دیگر دارا است. با نگاهی به کشورهای برتر این شاخص خبری در رده‌بندی کلی وجود ندارد و حتی اسپانیا به عنوان کشور اول گردشگری جهان، در این شاخص رتبه ۱۰۱ را به خود اختصاص داده است. انگستان نیز به عنوان گران‌ترین مقصد و در رده ۱۴۰ قرار گرفته، در حالی که این کشور نیز در رده بندی کلی ششم است.

ادامه روند اقتصادی، توسعه در زیرساخت

ایران در شاخص‌های جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی ظرفیت بالایی دارد و این نشان از ظرفیت بالای کشور در جاذبه‌های گردشگری است. اما تنها جاذبه‌ها اهمیت ندارند، بلکه زیرساخت‌ها و امنیت بسیار مهم‌تر از دیگر شاخص‌ها هستند. کشورهایی که در زیرساخت‌ها، خدمات‌دهی و امنیت و بهداشت وضعیت خوبی دارند، توانسته‌اند گردشگران زیادی را جذب کنند.

ایران با کسب رتبه اول و شناخته شدن به عنوان ارزان‌ترین مقصد دنیا برگ برنده بزرگی دارد، ادامه این روند در کنار توسعه زیرساختی می‌تواند نقش بزرگی در رشد صنعت گردشگری کشور داشته باشد. در کنار این‌ها تلاش برای نشان دادن چهره‌ واقعی ایران امن و کاستن از تنش‌های بین‌المللی نیز محرک مهم دیگری برای توسعه در گردشگری خواهد بود.

در کنار تمام این شاخص‌ها آن چیزی که از همه بیشتر مهم خواهد بود، "اولویت دهی" به گردشگری است. با مطالعه گزارش مجمع جهانی اقتصاد نکته مهم در بین کشورهای توسعه یافته در زمینه گردشگری شاخص "اولویت دهی" است. صنعت گردشگری در بیشتر این کشورها بین سه اولویت اول کشور قرار دارد. در ایران نیز اگر صنعت گردشگری جز اولویت‌های کشور قرار گیرد، بخش‌های دیگری چون سیاست‌گذاری، آماده سازی محیط و زیرساخت، آموزش و غیره در خدمت این اولویت خواهند بود.