یَشت از نظر لغوی هم ریشه با کلمهٔ یسن است و معنی تحت‌اللفظی آن نیز پرستش و نیایش است. یشت‌ها سرودهایی هستند که عموماً به ستایش خدایان قدیم ایرانی مانند مهر، ناهید و تیشتر و غیره اختصاص دارند. همهٔ یشت‌ها از نظر قدمت یکسان نیستند.[۱]
در اوستایشت، نام بخشی از کتابِ اوستا، کتاب دینی زرتشتیان است. یشتن در زبانِ پهلوی، بمعنای ستودن و عبادت کردن است. در اوستا، ۲۱ یشت و به نام‌های گونه‌گون وجود دارد و در آن‌ها عناصرِ مهم از دیدگاهِ مزدیسنا ستوده می‌شوند.
هر یک از یشت‌های بزرگ در نسخه‌های خطی به بخش‌هایی تقسیم می‌گردد که اصطلاحاً کرده نامیده می‌شوند. لازم به تذکر است که تقسیم‌بندی هر یشت به بندها که در چاپ‌های کنونی اوستا معمول است، در نسخه‌های خطی دیده نمی‌شود و یک روش ابداعی است که توسط دانشمندان اوستاشناس عصر حاضر و به منظور سهولت استفاده و ارجاع به وجود آمده‌است.[۲] گرشویچ تاریخ سرایش آن‌ها را حدود سال‌های 430 تا 420 پ.م می‌داند.[۳]
بویس دربارۀ جایگاه چنین ایزدهایی گفته است: «از آن جا که آفرینش او (اهورامزدا) در برگیرنده همۀ خدایان بخشندۀ دون پایه تر است، آنان، یَزَتَه‌های دین زرتشتی، را احتمالاً نمی توان به درستی «خدا» دانست؛ زیرا این واژه موجودات آسمانی و مستقل مشرکان را تداعی می‌کند.... از سوی دیگر، منشأ بیشتر یزته‌ها در مقام خدایان مشرکان و جایگاه آن‌ها در مقام موجوداتی که بشخصه شایان پرستش هستند، آنان را فراتر از فرشتگان قرار می‌دهد که در ادیان یک خدایی واسطۀ بین انسان و خدا به‌شمار می روند.»[۴]
نام یشت‌ها[ویرایش]
- یشت اول، هرمزد یشت
- یشت دوم، اَمِشَ سپنتَه (هفتن یشت)
- یشت سوم، اردیبهشت یشت
- یشت چهارم، خرداد یشت
- یشت پنجم، آبان‌یشت
- یشت ششم، خورشید یشت
- یشت هفتم، ماه یشت
- یشت هشتم، تیر یشت
- یشت نهم، گوش یشت یا درواسپ یشت
- یشت دهم، مهریشت
- یشت یازدهم، سروش یشت
- یشت دوازدهم، رشن یشت
- یشت سیزدهم، فروردین‌یشت
- یشت چهاردهم، بهرام یشت
- یشت پانزدهم، رام یشت
- یشت شانزدهم، دین یشت
- یشت هفدهم، ارد یشت
- یشت هیجدهم، اشتاد یشت
- یشت نوزدهم، زامیادیشت
- یشت بیستم، هوم یشت
- یشت بیست و یکم، ونند یشت[۵]
پانویس[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- رضی، هاشم. اوستا. تهران:سازمان انتشارات فروهر، ۱۳۶۳
- یشت‌ها، جلد اول، ترجمه و تفسیر ابراهیم پورداوود
- تفضلی، احمد، و به کوشش آموزگار، ژاله. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن، ۱۳۷۶ شابک۹۶۴-۵۹۸۳-۱۴-۲