باغ به زمین‌هایی که برای پرورش گل و گیاه، میوه، سبزیجات، بوته‌ها، و درختان زیبا، حصارکشی شده باشند، باغ می‌گویند.[۱]
ریشه‌شناسی واژه[ویرایش]
صورت فارسی میانه کلمه همان باغ و صورت فارسی باستان آن باگَ بوده‌است به معنی بخش یا تقسیم یا قطعه زمین زیر کشت.[۲][۳]
باغ، در پهلوی و سغدی نیز به همین شکل بکار برده می‌شده. دیگر واژه به‌کاررفته در زبان‌های ایرانی برای باغ واژهٔ «پردیس» است که این خود واژه‌ای است برگرفته از پارسی باستان (پارادئزا) به معنی باغ و بوستان. پارادئزا در اوستا نیز دو بار بکار رفته‌است. این واژه در پهلوی پالیز شده و در فارسی دری هم بکار رفته‌است، هرچند که امروز پالیز را کشتزار خیار و هندوانه و گاه سبزیکاری گویند. در دوران هخامنشیان و بعد از آن سرتاسر ایران پر بود از باغ‌های بزرگ و باشکوه، به گونه‌ای که گزنفون نیز چندین بار از آن‌ها یاد می‌کند. این باغ‌ها که در روزگار خود بی‌نظیر بود در دیگر تمدن‌های بزرگ سابقه اینچنانی نداشت و مردم بسیاری نقاط جهان را جالب نظر آمد؛ لذا به اقتباس از ایرانیان باغ‌هایی در بسیاری نقاط جهان ساخته شد و همان واژه فارسی برای نامگذاری آن‌ها به کار برده شد. امروزه این واژه در زبان یونانی به صورت Paradeisos به معنی باغ، و زبان‌های فرانسه و انگلیسی به ترتیب Paradis و Paradise به معنای بهشت بکار می‌رود.[۴]
واژه باغ در ادبیات فارسی[ویرایش]
از حافظ:
| گر چه صد رود است از چشمم مدام | زنده رود و باغ کاران یاد باد |
| باغبان گر پنج روزی صحبت گل بایدش | بر جفای خار هجران، صبر بلبل بایدش |
| هر که اندر راه ما خاری فکند از دشمنی | هر گلی کز باغ وصلش بشکفد، بی خار باد |
از سعدی:
| باغ تفرج است و بس، میوه نمی‌دهد به کس | جز به نظر نمی‌رسد سیب درخت قامتش |
از مولوی:
| بی تو اگر بسر شدی زیر جهان زبر شدی | باغ ارم سقر شدی بی تو بسر نمی شود |
نگارخانه[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- حسین‌دوست، محمد (۱۳۸۳)، فرهنگ ریشه‌شناسی زبان فارسی (جلد اوّل)، به کوشش زیر نظر بهمن سرکارتی.، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار، شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۲۸-۱
پیوند به بیرون[ویرایش]
 | مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به باغ در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- گالری تصاویر باغ
- «باغ» در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی
- فرنوش تهرانی، «معنای باغ ایرانی»، جدید آنلاین، ۱۲ نوامبر ۲۰۰۹، [۱] (به گزارش مصور این صفحه توجه شود)
- فرنوش تهرانی، «چهرهٔ باغ ایرانی»، جدید آنلاین، ۱۳ نوامبر ۲۰۰۹، [۲] (به گزارش مصور این صفحه توجه شود)