آثار تاریخی اصفهان

آثار تاریخی اصفهان از مهم ترین و زیباترین دیدینی های اصفهان می باشند

 آثار و ابنیه تاریخی شهر اصفهان

آثار تاریخی اصفهان از قدیمی ترین و مهم ترین آثار تاریخی دنیا می باشند. اصفهان دارای مراکز تاریخی و باستانی بسیار زیادی است که مشهورترین آثار تاریخی اصفهان را میتوان پل شهرستان، مدرسه چهارباغ، هتل شاه عباس، بازار قیصریه و ... نام برد. آثار تاریخی اصفهان از اصلی ترین جاذبه های گردشگری در اصفهان می باشند.

آثار تاریخی اصفهان و جاذبه های گردشگری آن

 استان اصفهان، استانی است با مساحتی حدود ۱۰۵٬۹۳۷ کیلومتر مربع در میانه ایران با مرکزیت شهر اصفهان.

استان اصفهان که در مرکز ایران واقع شده است از شرق به استانهای یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استانهای سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استانهای لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استانهای کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است. استان اصفهان قطب تولید آهن، فولاد، مصالح ساختمانی و پتروشیمی در ایران است.

مردم استان اصفهان به طور عمده از مردم فارس هستند. قومهای مختلف دیگری نیز در این استان ساکن هستند که به ترتیب جمعیت عبارتنداز : لرها، ترکها، ارمنیها، گرجیها، یهودیها، کولیهاو عربها. بیشتر مردم این استان مسلمان هستند همچنین مسیحیان، کلیمیان و زرتشتیان نیز اقلیتهای غالب توده مردمی استان اصفهان را تشکیل می دهند.

این استان از دیرباز گهواره هنرهای زیبا و صنایع دستی بوده است. تزیینات آجری، کاشی کاری، گچ بری و انواع خط در آثار تاریخی اصفهان، از قرنها پیش تا دوره معاصر، بر اطراف و جوانب مناره ها و داخل و خارج مساجد، قصرها و هنرهای زری دوزی و قلم کاری، ترمه و نقره کاری و زرنگاری و رونویسی انواع کتاب، قرآن و قطعات نگارگری و نقاشی جملگی به مرکزیت هنری اصفهان گواهی می دهند.

از ويژگي هاي اقتصادي شهر اصفهان در دوره قاجار، درآمد ناچيز زمين و عدم امنيت ملاکين بود. در دوره پهلوي با توجه به شرايط تاريخي و جغرافيايي، شهر اصفهان موردتوجه قرار گرفت، دربازسازي آثار تاريخي اصفهان کوشش هايي به عمل آمد و توسعه صنعتي شهر و منطقه آغاز شد.

مراکز تاريخی و باستانی اصفهان

آثار تاریخی اصفهان - پل شهرستان

پل شهرستان از قدیمی ترین آثار تاریخی اصفهان است

پل شهرستان یا پل جی یا پل جسر حسین قدیمی‌ترین پل اصفهان روی رودخانهٔ زاینده رود است. این پل در زمان ساسانیان ایجاد گردید و در زمان دیلمیان و سلجوقیان تعمیر و مرمت شده‌است.

پل شهرستان به عنوان یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی اصفهان در جی قدیم در شرق اصفهان واقع شده‌است. پایه های آن بر روی سنگهای طبیعی کف رودخانه استوار گردیده‌است. طول پل از ستون مدور آجری تا انتهای سنگفرش قدیمی، در حدود ۱۰۵ متر و عرض آن از ۴/۲۵ تا ۵ متر متغیر است. جهت پل، شمالی – جنوبی با کمی انحراف است.

پل شهرستان دارای یازده چشمه و دوازده پایه سنگی بزرگ است. اما قسمت فوقانی پل که جهت عبور و مرور بوده خراب شده‌است و فقط پیاده می‌توان از روی آن عبور کرد. پل شهرستان در تاریخ ۱ دی ۱۳۴۸ با شمارهٔ ثبت ۸۸۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

موقعیت این پل در واقع یک پل جنگی و نظامی بوده‌است. از نظر معماری و قدمت زمان ساختمان در مجموعه پله‌ای قدیمی ایران فقط پل دزفول و پل شوشتر با این پل برابری می‌کنند.

آثار بر جای مانده مسجد جامع جی از دوران سلاجقه و مقبره الراشد بالله خلیفه عباسی و قلعه قدیمی اصفهان به نام سارویه (کهندژ) و حصار جی را در مجاورت این پل تاریخی می‌توان مشاهده کرد. در مجاورت این پل از دیر باز مردمانی سخت کوش و نجیب زیسته اند که هنوز هم با پسوند فامیل شهرستانی می توان آنان را یافت.

 از زیباترین آثار تاریخی اصفهان می توان به مدرسه چهارباغ اشاره کرد

مدرسه چهار باغ از آخرین آثار تاریخی اصفهان در عصر صفوی می باشد

یکی از زیباترین آثار تاریخی اصفهان مدرسه چهارباغ یا مدرسه سلطانی یا مدرسه مادرشاه، در ضلع شرقی خیابان چهارباغ بنای باشکوه و نفیسی است که می توان آن را آخرین بنای مهم و با عظمتی دانست که در عصر صفویان در اصفهان ساخته شد.

این مدرسه که «مدرسه سلطانی» و «مدرسه مادر شاه» و «مدرسه امام صادق (علیه السلام)» نیز نامیده می شده در زمان سلطنت شاه سلطان حسین آخرین حکمران سلسله صفوی احداث گردید. تاریخ شروع عمارت 1116 هجری قمری و سال اتمام آن 1126 هجری قمری است.

هیچ یک از آثار تاریخی موجود در اصفهان به اندازه مدرسه چهارباغ، (کلکسیون کاشیکاری ایران) جهانگردان و سیاحان و بازدید کنندگان خارجی را تحت تأثیر جاذبه های خود قرار نداده است. این مطلب را نوشته ها و خاطرات آنان تأیید می کند. بطوریکه برخی از آنها مدرسه را با عبارتی همچون سحر آمیز، جذاب و دلپذیر توصیف کرده اند.

از جمله این سیاحان: اوژن فلاندن، دیولافوا، کنت دوگوبینو هستند که مدرسه چهارباغ را شاهکار مسلم معماری دوران صفوی ویکی از برترین آثار تاریخی اصفهان به حساب آورده اند.

یکی از مهمترین آثار تاریخی اصفهان، مهمانسرای عباسی است

در بین آثار تاریخی اصفهان مهمانسرای عباسی شاید قدیمی ترین هتل جهان باشد

مهمانسرای عباسی با پشتوانه ۳۲۰ ساله هنوز به عنوان قدیمی ترین هتل دنیا به جهانیان معرفی نشده است. گرچه هنوز قدیمی ترین هتل جهان به عنوان میراث جهانی به ثبت یونسکو نرسیده و تنها پشتوانه اش ثبت ملی آن در سال ۴۰ است، اما آیا این باور که مهمانسرای عباسی اصفهان با ۳۲۰ سال قدمت تاریخی می تواند به این عنوان نایل شود، در بین دست اندرکاران آن وجود دارد.

این مهمانسرا یادگاری از دوران صفوی است که شهر اصفهان در آن ایام اعتلا و شکوه ویژه ای یافت به گونه ای که آن را «نصف جهان» نامیدند.

در بین آثار تاریخی اصفهان و در میان آثار معماری به جای مانده از عصر صفوی، مجموعه مدرسه، بازار و کاروانسرای عباسی، در کنار خیابان چهارباغ اصفهان جای گرفته است. این مجموعه در سال های حکومت آخرین پادشاه صفوی، شاه سلطان حسین ساخته شده است.

انگورستان ملک جز یکی از آثار تاریخی اصفهان می باشد

انگورستان ملک از آثار تاریخی منحصر بفرد اصفهان است

یکی ازقدیمی ترین آثار تاریخی اصفهان انگورستان ملاک است. این باغ انگور در زمان حکومت نادر شاه افشار به عنوان مالیات از مردم گرفته شد و در دوره ناصرالدین شاه قاجار به تملک مسئول امور مالی حکومت اصفهان، یعنی پدر حاج محمد ابراهیم ملک التّجار درآمد. بعدها حاج ابراهیم خان بنای انگورستان را به منظور برگزاری مراسم عزاداری و تعزیه احداث کرد.

وقف ‌نامه این بنای تاریخی اصفهان، دارای تاریخ 1341 هـ.ق می‌باشد و معمار سازنده آن استاد حسین ‌چی بوده است. در طول زمان قسمتهای مختلفی از انگورستان تخریب شده و بخشهایی از آن در سال 1333 هـ‌ . ق طی تعریض خیابان ملک از بین رفته است. باقیمانده بنا در شمال یک حیاط وسیع واقع شده و شامل یک حیاط مرکزی و یک سفره‌ خانه است که مساحتی نزدیک به هم دارند.

سفره ‌خانه تمامی جبهه جنوبی این حیاط را در بر می ‌گیرد و توسط یک ارسی وسیع به آن مشرف می ‌گردد. فضای این سفره ‌خانه از سوی دیگر توسط یک ارسی هفت دهنه به حیاط جنوبی بنا باز می‌شود. این فضا ارتفاعی معادل دو طبقه دارد و بعدها حیاط مرکزی نیز با سقفی به همین ارتفاع پوشیده شده است.

بدین ترتیب با باز شدن ارسی ‌های سفره‌ خانه، فضایی یکپارچه شامل سفره ‌خانه ‌و حیاط سرپوشیده بدست می‌آید. همچنین از پشت بام حیاط و فضاهای سه جبهه دیگر آن برای انجام مراسم تعزیه استفاده می‌شده است. یک نورگیر بزرگ هشت ضلعی در سقف حیاط و پنجره‌های سراسری بالای دیوارهای آن روشنایی ‌این فضا را تأمین می ‌کند.

آثار تاریخی اصفهان - بازار قیصریه

بازار قیصریه از بزرگترین و مجلل‌ترین آثار تاریخی اصفهان در دوران صفویه است

 بازار قیصریه بازاری است در بافت تاریخی اصفهان که عمدتاً به فعالیت فرش‌فروشان اختصاص دارد. سردر قیصریه، ورودی این بازار است. این بازار که با نام بازار سلطانی نیز خوانده می‌شود، از بزرگترین و مجلل‌ترین آثار تاریخی اصفهان و مرکز خرید و فروش در دوران صفویه بوده است و در سال ۱۰۲۹ هجری قمری (دوران صفویه) در شمال میدان تاریخی امام ایجاد گردید که میدان امام را به میدان عتیق (کهنه) و اصفهان عصر سلجوقی مربوط می‌کند.

ساختار بازار راسته بازار قیصریه در دو طبقه مرتفع ساخته شده که طبقه بالا به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشت و در طبقه پایین مغازه‌های اصناف گوناگون در کنار هم مستقر بوده‌اند که از این بازار بزرگ و مجلل بازارهای دیگری منشعب می‌شدند و برخی از آن‌ها هنوز هم فعال بوده و به مشاغل مختلف اختصاص دارند.

پل خواجو یکی از زیباترین آثار و ابنیه تاریخی اصفهان

میدان امام یکی از مهم ترین آثار تاریخی اصفهان

گردآوری: بخش گردشگری بیتوته

منابع:

tamin.irshahonews.com