کشورها و جوامع توسعه یافته، برای رونق متوازن هر سه شکل گردشگری برنامه دارند؛ گردشگران آنان هم کشور خود را می گردند، هم به کشورهای دیگر می روند و هم از گردشگران کشورهای دیگر پذیرایی می کنند.
گردشگری (Tourism) فرآیندی است که در جریان مسافرت اتفاق می افتد که شامل کسب اطلاعات، برنامه ریزی و تدارک در مبدا سفر، انجام سفر به مقصد و اقامت در آن، خرید کردن، تعامل میزبان و میهمان، بازگشت به مبدا سفر و مرور خاطرات سفر با خود و دیگران می شود. در این فرآیند، مجموعه ای از کنش ها و فعالیت ها بین گردشگران، ارایه دهندگان خدمات و محصولات گردشگری، سیاست گذاران و میزبانان روی می دهد.
ماهیت بین رشته ای بودن گردشگری و پیشرفت های روز به روزی که در سبک و کیفیت زندگی مردم روی می دهد، مقید ماندن به یک تعریف ثابت و مشخص از گردشگری را سخت می کند و از همین روست که بارها تعاریف مختلفی برای آن ارایه شده است. تعریف آکادمیک آن هر چه باشد، گردشگری، فرآیند سفر است؛ سفری که می تواند برای تفریح، استراحت، کسب آرامش، بازیابی جسمی و روحی و پرداختن به امور معنوی، دید و بازدید خانوادگی و انجام کسب و کار و ... باشد.
اهمیت گردشگری
گردشگری، امروزه صنعتی بسیار مهم در تمام جهان است و نقش پر رنگی در شکوفایی اقتصادی کشورها ایفا می کند. از زمان ورود یک گردشگر، او برای تامین غذا و اقامت، رفت و آمد، تفریح و گشت و گذار، خرید سوغاتی و کالا، دیدن جاذبه ها باید هزینه کند. این هزینه ها با آوردن ارز به کشور میزبان، به رونق اقتصادی آن کمک می کند. هر چه تعداد گردشگران بیشتری به کشوری وارد شوند، مشاغل بیشتری ایجاد می شود و این موضوع برای کشورهایی که جمعیت جوانی دارند، بسیار مهم است.
گردشگری با امنیت سیاسی و اقتصادی رابطه تنگاتنگی دارد و بودن گردشگران بسیار در یک کشور، از بودن امنیت در آن حکایت دارد. رونق گردشگری بین کشورهای همسایه، ثبات منطقه ای به همراه دارد و در یک فرآیند کلی تر به ثبات تمام جهان می انجامد. گردشگری از بعد فرهنگی و اجتماعی نیز مهم است زیرا جوامع و کشورهای میزبان می توانند از طریق گردشگران به ترویج زبان، فرهنگ و رسوم اجتماعی شان بپردازند.
سازمان ملل سه شکل از گردشگری را معرفی کرده است:
- توریسم داخلی (Domestic Tourism)، سفر شهروندان یک کشور به نقاط مختلف همان کشور
- توریسم ورودی (Inbound Tourism)، سفر شهروندان کشورهای دیگر به یک کشور
- توریسم خروجی (Outbound Tourism)، سفر شهروندان یک کشور به کشورهای دیگر
کشورها و جوامع توسعه یافته، برای رونق متوازن هر سه شکل گردشگری برنامه دارند. به عبارت دیگر گردشگران آنان هم کشور خود را می گردند، هم به کشورهای دیگر می روند و هم از گردشگران کشورهای دیگر پذیرایی می کنند. حفظ نوعی از توزان در بین این سه شکل از گردشگری، منافع کشورها در بعد داخلی، منطقه ای و بین المللی را تضمین می کند.
گردشگری خود اما انواع مختلفی دارد که شکل و کیفیت آن با توجه به انگیزه، اهداف، نیاز و مکان گردشگر تغییر می کند. گاه گردشگر برای تجربه خطر، سفر می کند و گاه برای تن آسایی صرف. گاه برای درمان سفر می کند و گاه برای آموزش. گاه می خواهد دور برود و گاه نزدیک و ده ها دلیل دیگر. از همین روست انواعی از آن همانند گردشگری ماجراجویانه، ورزشی، تفریحی، خرید، کشاورزی، سلامت، زمستانه، بوم گردی و ... شکل گرفته است.