مقدمه
کتابشناسی ذیل ابتدای راهی است که پژوهشکده نظر برای کتابشناسی کامل باغ ایرانی در آن قدم برداشته است این کار در گروهی متشکل از آقایان دکتر سید امیر منصوری، مهندس وحید حیدر نتاج و احمد شفیعی انجام گرفته است. کتابشناسی کامل باغ ایرانی شامل تمامی کتابهای قدیم و جدید که به نحوی به معرفی باغ ایرانی، نمونه های خاص، کاشت گیاهان در باغ، عناصر باغ یا سایر موضوعات مرتبط پرداخته اند، شامل مقالاتی که صاحبنظران در این باب نوشته اند و در نهایت شامل تمام کتابها یا سفرنامه های خارجی خواهد بود که در مقوله باغ ایرانی به ارائه مطلب پرداخته اند.
لذا در مرحله اول کتابهای مرتبط فارسی معرفی گشته اند، امید است که کتابشناسی حاضر راهنمای پژوهشگران باغ ایرانی بوده و سبب سهولت دسترسی به منابع مربوطه گردد.
۲۱٫ پیرنیا، محمد کریم. سبک شناسی معماری ایرانی.، تدوین از غلامحسین معماریان._ چاپ اول._ تهران : پژوهنده، ۱۳۸۰
این کتاب از ۷ بخش و ۳۶۳ صفحه تشکیل شده است و در هر قسمت پلانها، مقاطع، نماها و تصاویر سیاه و سفید خوبی از بنای مورد بحث وجود دارد. از صفحه ۶۷ تا ۷۲ درباره باغهای ایران در دوره هخامنشیان، ویژگیها و تأثیرات آن در سده های بعدی صحبت می شود. همچنین توصیفات تحلیلی از باغهای دولت آباد در صفحات ۳۳۶ و ۳۳۵ و باغ نظر در صفحات ۳۴۰ و ۳۳۹ آمده است. در بقیه کتاب از باغهای دیگری نیز نام برده شده ولی مطلب خاصی در مورد آنها ذکر نگردیده است.
۲۲٫ پیرنیا، محمد کریم. شیوه های معماری ایرانی.، تدوین غلامحسین معماریان._ چاپ اول._ بی م (تهران) : نشر هنر اسلامی (بنیاد)، ۱۳۶۹٫
این کتاب از هفت بخش و ۴۰۵ صفحه تشکیل شده است. تصاویر و پلانها و مقاطع زیادی در کتاب موجود است که همگی سیاه و سفید می باشند ولی عکسها کیفیت خوبی ندارند. باغهای دولت آباد یزد از صفحه ۳۶۳ تا ۳۶۵ و باغهای شیراز مخصوصاً نظر و دلگشا از صفحه ۳۶۵ تا ۳۷۱، چهلستون از صفحه ۳۲۵ تا ۳۲۹ و هشت بهشت از صفحه ۳۲۱ تا ۳۲۵ به همراه تصاویر و پلانها و مقاطع توضیح داده شده اند.
۲۳٫ تاورنیه، ژان باتیست. سفرنامه تاورنیه.، ترجمه ابوتراب نوری._ بی م (اصفهان) : انتشارات کتابخانه سنایی، بی تا (۱۳۳۶).
این کتاب از ۵ قسمت و ۷۲۰ صفحه تشکیل شده است و تصاویر کتاب که تمامی آنها نقاشی و سیاه و سفید می باشد اثر نقاش همراه تاورنیه می باشد که غالباً در انتهای کتاب امده است. تاورنیه در این کتاب همت خود را وقف جنگها و تعریف شاهان نکرده بلکه جامعه ایران عهد صفوی، عادت، رسوم و افکار آنها را وصف کرده است. در بخش چهارم و از صفحه ۳۹۳ تا ۳۹۹ توصیف کامل چهارباغ اصفهان همراه زاینده رود و پلهای روی آن آمده است. در صفحات ۴۰۰ و ۳۹۹ باغ هزار جریب شرح داده شده که در شرح آن بیشتر به بنای کوشک، نهرها و حوضهای آن اشاره کرده است. در صفحه ۶۵۹ توصیف کوتاه باغ شاه شیراز، صفحه ۶۶۲ توصیف باغی با دریاچه بزرگ در شیراز، صفحه ۶۶۶ توصیف کوتاه باغ فردوس و در صفحات ۶۶۶ و ۶۶۵ دو باغ بدون ذکر نام و به واسطه داشتن سروهای زیبا توصیف شده اند.
۲۴٫ جابری انصاری، حسن خان. تاریخ اصفهان.، تصحیح و تعلیق جمشید مظاهری._ چاپ اول._ بی م (تهران) : نشر مشعل، ۱۳۷۸٫
کتاب شامل ۷۱۷ صفحه و ۴ جلد می باشد که تمامی ۴ جلد در یک کتاب آمده است. در انتهای کتاب تصاویر اشخاص و اماکن وجود دارد منجمله چهل ستون، چهار باغ، هشت بهشت، کاخ هفت دست، آیینه خانه و عمارت های سعادت آباد و جهان نما که همگی سیاه و سفید هستند. از حدود صفحه ۱۵۰ تا ۱۷۰ درباره باغات چهل ستون، باغ کاج، هشت بهشت، چهارباغ خواجو، باغات دولتی، هزار جریب، قوشخانه و باغات شمال شهر توضیح داده. که البته در توضیحات بیشتر مکان جغرافیایی، وسعت، بناهای باغها و توصیف آنها آمده است.
۲۵٫ جعفری، جعفربن محمد. تاریخ یزد.، به کوشش ایرج افشار._ چاپ دوم._ تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳
کتاب از ۱۰ قسمت و ۲۸۰ صفحه تشکیل شده است و فاقد تصویر می باشد. در فصل هشتم و نهم به موضوع باغ (مزارات سادات و علما، باغستان یزد، باغهای مشهور، عمارات باغها و غیره) پرداخته است. در صفحه ۱۶۱ و ۱۶۲ خیلی کوتاه به باغ حاجبی و بیشتر به صاحبان باغ و چگونگی تخریب آن اشاره کرده است. در صفحه ۱۶۸ از دو باغ گرشاسبی و باغ ساباط، در صفحات ۱۷۱ و ۱۷۲ از باغهای طغانشاهی و فیروزی، ۱۷۳ باغستان نعیم آباد و شمس الدین ترخان و ۱۷۰ باغ مهتر علیشاه فراش نام برده و در توضیح این باغها به توصیف ریز و جزئی نپرداخته و فقط قسمتهای مختلف باغ را نام برده است. در صفحه ۱۷۴ نیز از باغ امیرشاهی نام برده و قصیده ای در توصیف آن ذکر گردیده و در صفحه ۱۷۹ توضیحی در مورد آبرسانی به چند باغ مختلف آمده است.
۲۶٫ جناب، محمد علی. الاصفهان.، مترجم محمدرضا ریاضی._ چاپ اول ._ تهران : سازمان میراث فرهنگی، ۱۳۷۶٫
این کتاب از ۶ بخش و ۲۸۶ صفحه تشکیل شده است. بخش اول، کتاب الاصفهان آقای جناب است. بخش دوم شرح ویژه اصفهان از سیاحتنامه شاردن، بخش سوم تصاویر اطلس سیاحتنامه شاردن از شهر اصفهان و بخشهای چهارم تا ششم به ترتیب، تصاویر آثار و بناهای اصفهان از کتاب سفرنامه فلاندن و کست، کتاب ابنیه و آثار جدید ایران تألیف پاسکال کست و کتاب توصیف ارمنستان، ایران و بین النهرین تألیف چارلز تکسیه و با کیفیت بالا و سیاه و سفید هستند.
۲۷٫ حکمت، علی اصغر. سرزمین هند : بررسی تاریخی، اجتماعی، سیاسی و ادبی هندوستان از ادوار باستانی تا عصر حاضر._ تهران : انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۳۷٫
این کتاب از ۸ فصل و ۵۴۷ صفحه تشکیل شده است. در فصل سوم به معماری هند اشاره کرده و در بخشی تحت عنوان باغبانی و از صفحه ۱۳۸ تا ۱۴۰ خیلی کوتاه سبک باغ مغولی را بیان کرده و تأثیر متقابل باغسازی در ایران و اروپا را بررسی کرده است.
۲۸٫ حکمتی، جمشید. طراحی باغ و پارک._ چاپ دوم._ بی م : مهندس جعفر سیاه تیری، ۱۳۶۹٫
این کتاب از یازده فصل و ۶۵۰ صفحه تشکیل شده است. در فصل اول سیر تاریخ پردیس سازی در ایران و در دنیا بررسی شده. همچنین بخش دوم از صفحه ۱۷ تا ۲۷ به باغهای قدیم ایران و توضیح مختصر برخی از آنها اختصاص یافته است. فصل دوم به آب در باغ و عناصر آن اشاره شده و در فصل پنجم خصوصیات اقلیمی و رستنی های ایران آمده است. در بقیه فصول در مورد روش طراحی باغ، پارک و فضای سبز در اشکال مختلف و آشنایی با برخی از گیاهان درطراحی توضیح داده شده است. در کل کتاب هم تصاویر رنگی سیاه و سفید از نمونه باغها آورده شده است.
۲۹٫ خوانساری، مهدی؛ مقتدر، محمدرضا و یاوری، مینوش. باغ ایرانی بازتابی از بهشت.، مهندسین مشاور آران. تهران: انتشارات سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، ۱۳۸۳
کتاب از ۹ بخش و ۱۶۶ صفحه تشکیل شده است که در آنها تاریخ و میراث باغ ایرانی، باغ پادشاهان بزرگ قبل از اسلام و دوره اسلامی، باغسازی دوره های مغول و صفوی و در نهایت باغسازی قرن نوزدهم ایران بحث می شود. در پایان نیز فهرست گیاهان استفاده شده در باغ ایرانی و فهرستی از اسامی باغهای ایرانی آورده شد. کتاب دارای تصاویر و کروکیهای زیبا از باغها می باشد.
۳۰٫ دانشدوست، یعقوب. طبس شهری که بود: باغهای طبس .- چاپ اول .- تهران : سروش، ۱۳۶۹
کتاب از ۱۲ بخش و ۳۴۳ صفحه تشکیل شده و تصاویر آن سیاه و سفید و رنگی و با کیفیت مطلوب ارائه شده است. در بخش دوم از ۵۷ باغ تاریخی و معروف طبس نام می برد و محل قرار گیری، تصاویر و شرح مختصری از برخی از آنها را ذکر می کند. فصول ۳و۴و۵ به ترتیب: باغهای گلشن، نو و امیر به همراه تصاویر و توصیف کامل آنها اختصاص یافته و از صفحه ۳۰۶ تا ۳۱۵ رابطه باغ و طبیعت با معماری و ویژگیهای باغ ایرانی ذکر گردیده است. سایر بخشهای کتاب موضوعاتی از قبیل حیاط سازیها، خیابان گلشن طبس، گیاهان، گلها و پرندگان پرداخته است.
۳۱٫ دلاواله، پیترو. سفرنامه پیترو دلاواله : قسمت مربوط به ایران.، ترجمه و شرح از شعاع الدین شفا._ چاپ دوم. بی م (تهران) : انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۰٫
این کتاب از ۴۶۵ صفحه و ۵ فصل تشکیل شده است و کلاً به دیدار دلاواله از اصفهان و مازندران و ماهها اقامت او در آن» شهرها پرداخته است. از صفحه ۳۷ تا ۴۲، توصیف چهارباغ اصفهان آمده و در صفحه ۳۱۱ باغ جنت و در صفحه ۲۱۷ باغ اشرف را شرح داده است. همچنین از صفحه ۱۱۴ تا ۲۱۳ کتاب به توصیف سفر به مازندران و شهر فرح آباد و اوضاع آن اهتمام نموده است. همچنین تعدادی تصاویر سیاه و سفید آورده شده است.
۳۲٫ دوبد، بارون. سفرنامه لرستان و خوزستان.، ترجمه محمد حسین آریا._ چاپ اول._ بی م (تهران) : انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۱٫
کتاب از ۳۰ فصل و ۵۰۶ صفحه تشکیل شده است و تصاویر موجود در آن نقاشی و سیاه و سفید میباشند. در صفحات ۳۱و ۳۳ به ترتیب تصاویری از کوشک باغ فین و بنای کلاه فرهنگی آن آورده شده است. مولف (سیاح روسی) در مسیر تهران، قم، کاشان، اصفهان و شیراز به کازرون، بهبهان، مالمیر، شوشتر و از آنجا به دزفول، خرم آباد و بروجرد می رود تا این سرزمین نامکشوف را به تصویر بکشد. همچنین چهره اجتماعی و شرح زندگانی ایلیاتی طوایف آن سامان را بیان می کند. در صفحه ۲۹ توضیح کوتاه باغ فین و در صفحات ۲۴۸ و ۲۴۷ شرح باغ ملک یا منجنیق آمده که بیشتر به درختان باغ اشاره دارد و رودخانه زرد که از آن ناحیه می گذرد.
۳۳٫ دیولافوا، مادام. سفرنامه مادام دیولافوا : ایران و کلده.، ترجمه فره وشی._ چاپ دوم._ تهران : خیام، ۱۳۶۱٫
این کتاب از چهل و دو فصل و ۶۹۱ صفحه تشکیل شده است و تمامی تصاویر زیبای کتاب از روی عکسها و نقاشی هایی که مادام و موسیو دیولافوا در طی مسافرت تهیه کرده اند آورده شده است. در کتاب به ترتیب تصاویری از منظره باغهای تبریز، عمارت نگارستان، شمس العماره، کاخ نایب السلطنه، خیابان چهارباغ اصفهان، تالار جلوخان کاخ چهلستون، منظره عمارت چهلستون، منظره تالار کاخ هشت بهشت، برج کبوتر در هزار جریب، قصر آیینه خانه و باغ تخت شیراز بطور سیاه و سفید در قطع کوچک آمده است. در صفحات ۲۱۴ و ۲۱۳ چهارباغ اصفهان، ۲۴۴ چهل ستون، ۲۴۸ و ۲۴۷ عمارت هشت بهشت که بیشتر به خود بنا و گیاهان اشاره شد. ۲۶۲ باغ خلیفه، ۳۱۸ توصیف باغ هزار جریب و آیینه خانه و ۴۴۶ شرح باغ تخت شیراز که بیشتر به درختان میوه و گلها توجه شده، ذکر گردیده است.
۳۴٫ ریچاردز، فردریک چارلز. سفرنامه فرد ریچاردز.، ترجمه مهین دخت صبا._ تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۳٫
این کتاب از ۲۷۵ صفحه تشکیل شده و تصاویر موجود در آن تماماً سیاه و سفید و طراحی های خود ریچاردز و با کیفیت خوب می باشند از جمله تصاویر کتاب، منظره باغ و قصور سلطنتی قدیم اصفهان، منظره داخلی کاخهای سلطنتی شاه عباس و منظره شمس العماره از باغ سلطنتی می باشد. در این کتاب از صفحه ۴۶ تا ۴۹ بنای چهل ستون بطور دقیق و مفصل همراه خیابان چهارباغ، در صفحه ۱۸۷ پیرامون باغات ماهان و باغ فرمانفرما شرح داده شده است. از صفحه ۱۴۸ تا ۱۵۴ و در غالب بخش باغهای ایران به مقایسه باغهای ایران با مغرب زمین، ویژگیهای خاص باغ ایرانی و چگونگی باغهای شیراز پرداخته است.
۳۵٫ سازمان ملی حفاظت آثار باستانی. فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران._ تهران : چاپخانه وزارت فرهنگ و هنر، ۱۳۴۵٫
در این کتاب با تقسیم بندی استانهای مختلف و ذکر بناها و آثار باستانی ثبت شده در آنها همراه با عکس کوچک سیاه و سفید بطور مختصر همراه با تاریخ احداث آنها شرح داده شده است. در استان اصفهان، خیابان چهارباغ، کاخ چهلستون، کاخ هشت بهشت_ در تهران، کاخ گلستان و کاخ سلطنت آباد _ در کاشان باغشاه فین_ در قزوین کاخ چهلستون قزوین _ در مازندران کاخ صفی آباد و باغشاه بهشهر و در شیراز باغ نظر یا موزه پارس ذکر شده اند.
۳۶٫ سامی، علی. تمدن هخامنشی : بخشی از مجموعه دروس علی سامی._ شیراز : موسوی، ۱۳۴۳٫
کل کتاب ۲ جلد می باشد. در جلد دوم و در بخش کشاورزی ایران در عهد هخامنشی و از صفحه ۱۷۷ تا ۲۰۲ و با آوردن موضوعات کندن کاریزها، درختکاری و احداث باغ، مرکبات و میوه و ذکر برخی گیاهان و مشخصات آنها به موضوع باغ اشاره دارد. در بخش درختکاری و احداث باغ به علاقه و پشتکار ایرانیان در احداث و عمران باغها اشاره کرده و از اشخاصی مانند جکسن وگزنفون و بیهقی مطالبی را در این مورد ذکر کرده است.
۳۷٫ سامی، علی. شیراز دیار سعدی و حافظ._ چاپ دوم._ شیراز : چاپخانه موسوی، ۱۳۴۷٫
این کتاب از ۶۴۵ صفحه تشکیل شده است. بخش اعظم کتاب به توضیح و توصیف شخصیتهای ایرانی و غیر ایرانی اختصاص دارد که شیراز را دیده اند و مطالب مفیدی را درباره آن ذکر کرده اند و در خلال این مطالب می توان توصیفات و مطالب مختصری درباره باغات شیراز یافت. ولی بطور اخص از صفحه ۴۳۴ تا ۴۳۶ و تحت عنوان باغهای شیراز و باغ تخت، ابتدا از باغهای موجود و باغهای قدیمی شیراز نام می برد و در ادامه به توصیف باغ تخت می پردازد و در انتها بخشی از مقاله خانم سکویل وست از کتاب میراث ایران، پیرامون باغهای شیراز نقل می شود.
۳۸٫ سانسون. سفرنامه سانسون : وضع کشور شاهنشاهی ایران در زمان شاه سلیمان صفوی.، ترجمه تقی تفضلی._ تهران : چاپخانه زیبا، ۱۳۴۶٫
این کتاب از ۲۳۸ صفحه تشکیل شده و تصاویر آن تماماً نقاشی و سیاه و سفید هستند. در صفحات ۹۵، ۹۷، ۹۹و ۱۰۳ تصاویری از چهارباغ اصفهان و در صفحه ۱۰۱ تصویر چهارباغ و پل الله وردی خان و در صفحه ۱۱۶ تالار و بنای حرمسرای باغ سعادت آباد آمده است. از صفحه ۹۴ تا ۹۸ نیز شرحی درباره چهارباغ اصفهان ذکر گردیده است.
۳۹٫ سلطان زاده، حسین. تداوم طراحی باغ ایرانی در تاج محل : آرامگاه بانوی ایرانی تبار._ چاپ اول._ تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی،۱۳۷۸٫
این کتاب از دو فصل و ۱۵۰ صفحه تشکیل شده است. در فصل اول خصوصیات و ویژگیهای باغهای ایرانی به روایت شاهنامه فردوسی، عبدی بیگ و دوحه الازهار آمده همچنین خصوصیات باغ ایرانی از لحاظ کارکردی و کالبدی و تنوع فضاهای ساخته شده مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم کتاب بیشتر به خود باغ و بنای تاج محل پرداخته شده و عناصر و فضاهای تاج محل به روایت پادشاهنامه آمده است. در کتاب تصاویر و پلانهای خوبی از مجموعه به رنگ سیاه و سفید موجود است.
۴۰٫ سلطانزاده، حسین. فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران ._ چاپ اول ._ تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۲٫
این کتاب از ۱۶ فصل و ۲۳۱صفحه تشکیل شده و کلیه تصاویر و پلانهای کتاب سیاه و سفید می باشد. در فصل دوم، بخش پنجم و ششم که به باغ و کاخ اختصاص دارد، فضاهای ورودی و طریقه دسترسی را بررسی کرده است.
۴۱٫ سلطانزاده، حسین. معماری و شهرسازی ایران به روایت شاهنامه فردوسی ._ چاپ اول ._ تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۷٫
این کتاب از ۴ فصل و ۲ ضمیمه تشکیل شده و کلاً ۲۱۲ صفحه می باشد. تمامی تصاویر کتاب سیاه و سفید بوده و تماماً ترسیمی هستند. در کل کتاب که اشعار شاهنامه آمده، در مورد باغ نیز اشعاری را ذکر کرده است.
۴۲٫ سلطانزاده، حسین. تبریز، خشتی استوار در معماری ایران.- چاپ اول.- تهران : دفتر پژوهشهای فرهنگی، ۱۳۷۶
این کتاب از ۳ فصل و ۵۲۰ صفحه تشکیل شده و تمامی تصاویر کتاب سیاه و سفید می باشد.
در فصل دوم و از صفحه ۱۸۴ تا ۱۹۸ به ترتیب مطالبی از آثار تاریخی باغ شمال، عمارت هشت بهشت، شمس العماره، ائل گلی و باغ فتح آباد آورده شده که همراه با تصاویر بیشتر به ذکر توصیفات پیشینیان و منابع گذشته اکتفا کرده است.
۴۳٫ سمرقندی، محمد بن عبدالجلیل و خواجه سمرقندی، ابوطاهر. قندیه و سمریه : دو ساله در تاریخ مزارات و جغرافیای سمرقند.، بکوشش ایرج افشار._ چاپ اول._ بی م : جهانگیری، ۱۳۶۷٫
این کتاب از ۲ بخش قندیه و سمریه و ۲۵۵ صفحه تشکیل شده که در انتهای کتاب تعدادی عکس رنگی از مساجد آن سامان وجود دارد. مطالب کتاب درباره اشخاص و مزار و مرقد آنها می باشد و فقط از باغهای بلند، بهشت، جهان نما، چنار، حدا، دلگشا، زاغان، شمال، شیران و میران در قسمتهای مختلف کتاب نام برده و حدود جغرافیایی آنها را بیان کرده است.
۴۴٫ شاردن، ژان. سفرنامه شاردن : بخش اصفهان.، ترجمه حسین عریضی ._ چاپ دوم ._ تهران : انتشارات نگاه، ۱۳۶۲٫
این کتاب از ۲۰۸ صفحه تشکیل شده است و در آن تعداد محدودی عکس سیاه و سفید موجود است. از صفحه ۸۱ تا ۸۳ عمارت باغ چهلستون و از ۱۴۶ تا ۱۵۱ چهارباغ و از ۱۵۲ تا ۱۵۷ باغ هزار جریب توصیف شده اند.
۴۵٫ شهرستانی، ریحانه. ایران قدیم به روایت تصویر._ چاپ اول._ تهران : انتشارات سروش، ۱۳۶۶٫
این کتاب از ۱۷ بخش و ۳۳۶ صفحه تشکیل شده است. کل کتاب را تصویرهایی تشکیل میدهد که از سفرنامه های سیاحان اروپایی بین سالهای ۱۰۳۷/۱۶۷۲_ ۱۳۲۸/۱۹۱۰ گرفته شده است و شامل عکس و نقاشی می باشد. تصاویر باغهای ییلاقی، نزدیک تبریز، باغ تخت شیراز و هزار جریب به ترتیب در صفحات ۱۷۵، ۱۷۶، ۱۷۷، ۱۷۸ و ۱۷۹ آمده است. همچنین تصاویر کاخهای آیینه خانه اصفهان، چهلستون و هشت بهشت به ترتیب در صفحات ۱۹۸ (۲ تصویر)، ۱۹۹ (۲ تصویر) و ۲۰۰، ۲۰۱ (۲ تصویر) و ۲۰۳_۲۰۲ (یک تصویر) و ۲۰۴ آورده شده است. کلیه تصاویر سیاه و سفید می باشند.
۴۶٫ شیرازی، میرزاصالح. مجموعه سفرنامه های میرزا صالح شیرازی._ چاپ اول ._ تهران : تاریخ ایران، ۱۳۶۴٫
این کتاب از ۲ بخش کلی تشکیل شده است. بخش یا کتاب اول مربوط به سفرنامه اصفهان، کاشان، قم و تهران می باشد و کتاب دوم به سفرنامه روسیه و ترکیه اختصاص دارد که مورد بحث ما نیست. در۳۶ صفحه اول کتاب که بخش اول مربوط است در ۲۲ صفحه از اصفهان و بناها و باغهای چهارباغ، چهل ستون، هشت بهشت و هزارجریب نام برده و هر یک را کوتاه شرح داده است.کتاب در بخش اول فاقد تصویر می باشد.
۴۷٫ ضرابی (سهیل کاشانی)، عبدالرحیم. تاریخ کاشان.، بکوشش ایرج افشار._ چاپ دوم._ تهران : ابن سینا،۱۳۴۱٫
کتاب از ۶ فصل و ۶۲۰ صفحه تشکیل شده است و درباره اوضاع جغرافیایی، ترجمه احوال دانشمندان، وضع بقاع مذهبی، ابنیه تاریخی و شیوه زندگانی و آداب و رسوم مردم شهر کاشان و سندی معتبر و دقیق در بیان اوضاع اجتماعی در عصر قاجار می باشد. در فصل دوم، باب سوم درباره باغات و بوستان و انواع ریاحین و در فصل ششم باب پنجم درباره ابنیه و عمارات کاشان مطالبی آورده شده است. تعدادی تصاویر سیاه و سفید در انتهای کتاب وجود دارد که بیشتر مربوط به حکام وقت کاشان می باشد.
۴۸٫ عبدی بیک شیرازی، خواجه زین العابدین علی. دوحه الازهار : مثنوی دوم از جنات عدن._ مسکو : انتشارات دانش، ۱۹۷۴٫
مثنوی دوحه الازهار از ۳۸ شعر و ۱۷۷ صفحه تشکیل شده است. این منظومه نیز نظیر سایر رسالات منظوم قرون وسطی با توحید، نعت و مدح شاه طهماسب صفوی آغاز می شود و سپس باغ سعادت آباد، نقشه عمومی معماری پارک سلطنتی جعفرآباد، خیابانها و ایوانهای جانب شمالی و جنوبی ابنیه و قصور واقع در سمت مشرق پارک قصر شیروانی و سایر بناها به صورت منظم توصیف می شود.
۴۹٫ فرخ یار، حسین. بهشتی در حاشیه کویر : معماری باغ فین کاشان._ چاپ اول._ بی م (کاشان) : هیات امناء شاهزاده هادی (ع) فین، ۱۳۷۵٫
این کتاب از ۵ فصل و ۲۵۵ صفحه تشکیل شده است. در فصل اول در مورد موقعیت جغرافیایی و تاریخی کاشان، محل فین و چشمه آن صحبت شده و در فصل دوم در مورد کلیات باغ و تاریخچه احداث باغ فین و در صفحه ۶۵ در مورد باغ فین از دیدگاه سیاحان توضیح داده شده. در فصل سوم درباره عناصر معماری این باغ مطالبی آمده و در فصل چهارم درباره ویژگی آبرسانی و کیفیت شبکه آبی باغ توضیح داده شده است. در کل کتاب تصاویر سیاه و سفید و رنگی از مجموعه باغ و بناهای آن آورده شده و در بخش نقشه ها که در صفحه ۲۴۶ آمده پلانها و مقاطعی از باغ و بناهای آن آورده شده است.
"دانلود فایل های پیوست مطلب" -----------------------------------------------------------------------------------------
