معروفترین بناهای تاریخی ایران همان بناهایی هستند که در نظر اغلب مردم داخل و خارج از کشور شناخته شده هستند. اکثر این بناهای تاریخی در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند.
معروفترین بناهای تاریخی ایران
سازمان جهانی یونسکو آثار باستانی و میراث فرهنگی کشورهایی که عهدنامه میراث فرهنگی یونسکو را پذیرفته اند در لیستی با نام لیست آثار باستانی یونسکو به ثبت رسانده است. یکی از بندهای این عهدنامه، محافظت و نگهداری از آثار ثبت شده توسط تمامی کشورهای عضو یونسکو می‌باشد.
ثبت بناهای تاریخی معروف ایران در یونسکو
در ایران بناهای تاریخی و میراث فرهنگی بسیار زیادی وجود دارد که تا به امروز حدود ۲۳ مورد از آنها به ثبت جهانی رسیده است. موارد بسیار زیاد دیگری نیز وجود دارند که یا در صف تایید یونسکو هستند یا می‌بایست به یونسکو پیشنهاد گردند.
منظور از درصف تایید بودن آن است که از نظر ایران، بناهای تاریخی و آثار باستانی و طبیعی دیگری نیز برای ثبت در یونسکو مناسب بوده اند و به یونسکو پیشنهاد شده اند و این سازمان علمی و فرهنگی جهانی در حال بررسی برای پذیرش یا عدم پذیرش این آثار در لیست خود می‌باشد.
شرایط پذیرش بناهای تاریخی در یونسکو
برای ثبت بناهای تاریخی و آثار باستانی و طبیعی ملت ها در سازمان جهانی یونسکو، معیارها و شروطی وجود دارد که آنها را به اختصار توضیح می‌دهیم:
برای آثار باستانی معیارهایی از قبیل بی همتا بودن آن اثر، برجسته بودن آن نمونه در معماری و … وجود دارد.
معروف ترین بناهای تاریخی ایران
برای آثار طبیعی معیارهایی از قبیل بی نظیر و بی همتا بودن پدیده در طبیعت، وجود نمونه ای از مراحل تاریخ زمین شناسی و … وجود دارد.
معروفترین بناهای تاریخی ایران
چغازنبیل:
یک محوطه تاریخی با قدمت ۳۰۰۰ ساله و آثار دوره حکومت ایلامی ها.
زیگورات چغازنبیل شوش یکی از سه اثر ایرانی است که هم‌زمان با تخت جمشید و میدان نقش جهان اصفهان برای اولین بار در سال ١٣۵٨ خورشیدی به عنوان اولین اثر ملی ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد.
کتیبه موجود در میان دیوارهای چغازنبیل
تخت جمشید:
پایتخت هخامنشیان که به دست داریوش تاسیس گشته است.
آرامگاه اردشیر سوم در ضلع شرقی تخت جمشید.
درون آرامگاه اردشیر سوم.
ارگ بم:
در استان کرمان واقع شده و پنجمین اثر به ثبت رسیده از آثار ایران در یونسکو است.
ارگ بم، بزرگترین مجموعهٔ خشت و گلی جهان
کل بنا یک دژ بزرگ است که در قلب آن، ارگ واقع شده، اما به دلیل ظاهر پرابهت ارگ، که پر ارتفاع‌ترین قسمت مجموعه نیز به‌شمار می‌آمد، کل بنای دژ به عنوان ارگ بم نامیده می‌شود.
بیستون:
در کنار کوه بیستون است. شامل کتیبه بیستون می‌شود که توسط داریوش اول نوشته شده است.
معروف ترین بناهای تاریخی ایران
سنگ‌نبشتهٔ بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنهٔ جنوبی کوه پرآو ساخته شده است و از آثار به جای مانده از پلکانی در قسمت بالایی کوه بیستون احتمال می‌رود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل سنگ نبشته استفاده می‌کرده‌اند و پس از پایان کار پلکان را به منظور غیرقابل دسترس کردن اثر تراش داده‌اند.
تخت سلیمان:
یک قلعه تاریخی به جامانده از دوران ساسانی با بخش‌های مختلفی مانند آتشکده آذرگشسب به عنوان یکی از مهمترین آتشکده‌های دوره ساسانی، آتشکده شاهی و جنگ آوران، ایوان خسرو، معبد آناهیتا، آتشگاه‌های کوچک و دروازه‌ها و دیوارهای مستحکم‌اش از بناهای مهم تاریخی جهان به شمار می‌رود.
فته شده که تخت سلیمان همان «فره‌اسپه» پایتخت ایران اشکانی بوده‌است.
تخت سلیمان بزرگترین مرکز آموزشی، مذهبی، اجتماعی و عبادتگاه ایرانیان در قبل از اسلام به‌شمار می‌رفت
آبشارهای شوشتر:
مجموعه ای پیوسته و دنباله دار از آسیاب ها، پل ها و آبشارها.
سازه های آبی شوشتر در دوران هخامنشیان تا ساسانیان، جهت بهره‌گیری بیشتر از آب ساخته شده‌اند.
باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده‌است
محوطه تاریخی پاسارگاد
در استان فارس دومین اثر جهانی شده‌ی این استان و ششمین اثر جهانی ایران به عنوان دومین سهمیه ایران در یونسکو در سال ۱۳۸۳ در فهرست میراث جهانی به ثبت رسید. این محوطه تاریخی که به دشت مرغاب معروف است، از سابقه تمدنی ۳ هزار ساله برخوردار بود و روستاهایی مانند تل نخودی، تل خاری، تل ۳ آسیاب و ۲ تولان که در هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد، در آنها کشاورزی می‌شد، دارای رونق و شکوه ویژه‌ای بود.
محوطه مقدس (پاسارگاد)
محوطه اصلی پاسارگاد شامل بناهایی ازجمله، آرامگاه کوروش در جنوب، تل تخت یا تخت سلیمان و بناهای واقع بر تپه شمالی، مجموعه سلطنتی در مرکز محوطه اصلی، شامل بقایای ساختمان دروازه، تالار عمومی، قصر مسکونی و باغ سلطنتی است. در شرق مجموعه بنا، یک بنای کوچک وجود دارد که بر اساس شواهد یک پل است. در شمال مجموعه سلطنتی زندان سلیمان قرار دارد که یک برج سنگی با ارتفاع ۱۴ متر است.
برج و قلعه بم در کرمان:
شهر کویری باستانی بم در جنوب استان کرمان، یکی دیگر از آثار ثبت شده در میراث جهانی یونسکو است. ارگ بم، بزرگترین بنای خشتی جهان است که قدمت آن به ۲۰۰۰ سال پیش، زمان امپراتوری اشکانی بازمی گردد. این شهر تا سال ۱۷۲۲ بعد از حمله افغان ها تا حد زیادی رها شده بود اما به تدریج جمعیت آن افزایش یافت.
شهر کویری باستانی بم
بم پس از زلزله
کاخ گلستان در تهران:
یکی از قدیمی ترین آثار تاریخی تهران، کاخ گلستان، مجموعه سلطنتی سابق سلسله قاجار بود. کل مجموعه از باغ ها، ساختمان های سلطنتی و مجموعه صنایع دستی ایرانیان از قرن ۱۸ و ۱۹ تشکیل شده است. متاسفانه بسیاری از ساختمان های مجموعه توسط رضاشاه در سال های ۱۹۲۵ تا ۱۹۴۵ نابود شده اند زیرا فکر می کرد معماری قدیمی با مدرنیزه شدن ایران در تضاد و مانع آن است.
نمایی از تالار اصلی عمارت بادگیر در کاخ گلستان
ورودی ساختمانی که تالارهای آیینه و سلام در آن‌اند.