شیراز که به شهر گل و راز معروف است، دیر زمانیست مهد ادب، فرهنگ و هنر ایران زمین شمرده می‌شود. این شهر به دلیل داشتن بناهای تاریخی متعدد و باغ‌های بسیار زیبا، همواره به عنوان یکی از محبوب‌ترین مراکز گردشگری در ایران شناخته می‌شود. در این مقاله از مجله‌ی ایرپلین تیکت به بررسی شیراز از دیدگاه گردشگری می‌پردازیم.
شهر شیراز، مرکز استان فارس، در دامنه‌ی کوه های زاگرس و در جنوب غربی کشور قرار دارد. اطراف شهر توسط رشته کوه‌های مرتفعی احاطه شده که در حفظ این شهر اهمیت ویژه ای دارند. میانگین دما در شیراز۱ بین ۳۰ تا ۵ درجه‌ی سانتی گراد است.
تاریخ مختصری از شهر شیراز
سال ۲۰۰۷ زمانی که کارگران مشغول حفر زمین در جنوب غربی شهر شیراز بودند، با لوح‌های گلی مربوط به تمدن ایلام۲ روبرو شدند که به شهری به نام تیرازیس اشاره داشت. این کلمه احتمالاً از نام سیراجیس در فارسی قدیم گرفته شده است. این طور استنباط می‌شود که تلفظ این کلمه در طول زمان و بر اثر تغییر منظم صداها در فارسی مدرن به “شیراز” تبدیل شده است.
نام شیراز از نام پسر شاه تهمورث گرفته شده است. در سال ۱۳۱۴ گروهی در تخت جمشید به کاوش‌هایی پرداختند که منجر به یافتن خشت نبشته‌های ایلامی شد. بر روی برخی از این خشت نبشته‌ها از مکانی به نام تیزاریس و یا شیرازیس نام برده شده بود. به غیر از این، در موارد دیگر نام شیراز در کتیبه‌های باستانی یافت شده است. بر طبق کتاب تاریخ ایران (چاپ شده توسط دانشگاه کمبریج)، دوران ساسانی زمانی محسوب می‌شود که سکونت دائمی در شیراز آغاز گشته است.
در سال ۶۴۱ میلادی این شهر توسط اعراب تسخیر شد. سده‌ی چهارم و پنجم هجری قمری سلسله‌ی آل بویه، شیراز را به عنوان پایتخت خود برگزیدند. اتابکان فارس در نیمه‌ی سده‌ی ۶ هجری بر شیراز مستولی گشته و دوران رشد و شکوفایی این شهر را رقم زدند. به تدبیر ایشان بود که این شهر از حمله‌ی مغول‌ها در امان ماند.
سال ۹۰۹ هجری، شیراز به دست پادشاهان صفوی افتاد. در سال ۱۷۲۳ سپاه افغان به این شهر حمله کرده و در نهایت شهر تسلیم آن‌ها شد. قحطی و مرگ بیش از ۱۰۰ هزار نفر نتیجه‌ی این حمله بود. نادرشاه افشار در سال ۱۷۲۹ شهر را از دست افغان‌ها نجات داد و به ترمیم خرابی‌ها پرداخت. باغ‌های زیادی در این دوران در شیراز ساخته شد. اما حکمرانان محلی علیه نادرشاه شورش کردند و به همین دلیل نادرشاه سپاهی را روانه‌ی شیراز کرد. گفته می‌شود شهر پس از چهار ماه محاصره در نهایت سقوط کرد. این دوران زمانی بود که بسیاری از باغ‌های اطراف این شهر نابود شدند.
کریم خان زند در سال ۱۱۸۰ هجری قمری شیراز را به عنوان پایتخت برگزید و با این عمل باعث رونق دوباره ی شهر شد. بسیار از بناهای تاریخی که هم اکنون در شیراز دیده می شود در دوران کریم خان ساخته شد. با روی کار آمدن سلسله ی قاجاریه، آقا محمد خان قاجار، پایتخت را از شیراز به تهران منتقل کرد و این امر تا حدودی باعث از بین رفتن رونق این شهر شد.
پس از جنگ جهانی دوم رونق و توسعه‌ی دوباره به شیراز بازگشت و در نهایت در سال ۱۳۵۳ شمسی این شهر پس از تبریز، اصفهان و مشهد در زمره‌ی شهرهای بزرگ و پرجمعیت ایران قرار گرفت.
بهار در شیراز
شاید از نظر بسیاری از افراد، بهار زیباترین فصل از میان تمامی فصل‌ها باشد؛ بهار با هوای مطبوع و منظره‌های جذاب، معمولاً بهترین فصل برای مسافرت هم شمرده می‌شود. اگرچه ممکن است برای برخی مقاصد مانند کیش که منطقه ای گرمسیریست، زمستان مناسب‌تر به نظر برسد. اما بهار قطعاً بهترین زمان برای سفر به شیراز است. کمتر کسی است که از بهار و علی الخصوص اردیبهشت شیراز نشنیده باشد.
بهار در شیراز رنگ و بویی شاید متفاوت با تمام شهرهای ایران دارد؛ وقتی که عطر بهارنارنج تمام فضای شهر را پر کرده است. برای تصویرکردن بهار در شیراز نمی‌توان از منظره‌های هزار رنگی که توسط گل‌های رنگارنگ خلق شده است، صحبت نکرد. بیشتر سفرنامه‌های شیراز حاوی خاطراتی بی بدیل از تجربه‌ی اردیبهشت ماه در این شهر هستند. افراد زیادی بهار شیراز را با آثار تاریخی اش مانند نارنجستان قوام می‌شناسند. اما نمی‌توان از بهار در این شهر گفت و از کوچه پس کوچه‌های قصر دشت صحبت نکرد. می‌توان گفت اردیبهشت ماه به دلیل آب وهوای فوق العاده دلپذیر که غالباً با قطره‌های باران و عطر گل‌های بهارنارنج همراه می‌شود، بهترین زمان برای سفر به شیراز محسوب می گردد.
سفرهوایی به شیراز
امروزه به دلیل سرعت و امنیت، حمل و نقل هوایی در صدر اولویت‌های ما هنگام سفر قرار دارد. سفرهای هوایی سریع، آسان و به صرفه هستند و خرید آنلاین بلیط هواپیما این موارد را بهبود بخشیده است. اقدام به خرید آنلاین بلیط هواپیما باید از طریق وبسایتی معتبر صورت بگیرد. ایرپلین تیکت سامانه ای قابل اعتماد است که با پشتیبانی شبانه روزی امکان خریدهایی آسان را فراهم می‌آورد. برای آگاهی از لیست پروازها و قیمت بلیط هواپیما شیراز می‌توانید از این وبسایت بازدید نمایید. شیراز پس از تهران دومین شهر ایران است که دارای فرودگاه بین المللی شد. فرودگاه بین المللی شهید دستغیب پس از فرودگاه بین المللی امام خمینی تهران، مجهزترین فرودگاه در سطح کشور به شمار می‌رود.
همانطور که گفته شد، شیراز از جاذبه‌های گردشگری فراوانی برخوردار است. این جاذبه‌ها به سه بخش کلی تقسیم می‌گردند:
جاذبه‌های تاریخی
شیراز شهر اماکن تاریخی بی‌شمار است، در این بخش لیستی از مهم‌ترین اماکن تاریخی شیراز به همراه توضیح مختصری آورده شده است.
آرامگاه حافظ
آرامگاه حافظ (حافظیه) مجموعه ای آرامگاهی در شمال شهر شیراز و در یکی از پر رفت و آمدترین خیابان‌های این شهر است و آرامگاه حافظ شیرازی، شاعر بزرگ سده‌ی هشتم هجری، را در خود جای داده است. این مجموعه با ۲ هکتار مساحت، از ۲ صحن شمالی و جنوبی تشکیل شده است که این صحن‌ها توسط تالاری به نام تالار حافظیه که از آثار دوره‌ی زندیان است، از یکدیگر جدا شده اند.
گنبد بیرونی آرامگاه به شکل کلاه دراویش ترک و نماد آسمان است. درون این گنبد با رنگ‌های آبی فیروزه ای، سرخ ارغوانی، سیاه، سفید و قهوه ای آراسته شده است. حافظیه به عنوان اولین انتخاب مسافران شیراز در تمامی روزهای سال شناخته می‌شود.
آرامگاه سعدی
آرامگاه سعدی معروف به سعدیه، در انتهای خیابان بوستان و کنار باغ دلگشا در دامنه‌ی کوه در شمال شرق شیراز قرار دارد. این مجموعه مقبره‌ی سعدی، شاعر بزرگ سده‌ی هفتم هجری، و تعدادی دیگر از علما و شاعران را در برمی‌گیرد. ساختمان آرامگاه، به سبک ایرانی و دارای ۸ ستون سنگی قهوه ای رنگ است. اصل بنا با سنگ سفید و کاشی تزئین شده است. نمای بیرونی این آرامگاه به شکل مکعب است ولی در واقع شکلی هشت ضلعی دارد که با دیوارهای مرمری پوشیده شده است.
ارگ کریمخان
ارگ کریمخان، بیش از دویست سال پیش در زمان زندیه، به دستور کریمخان زند و با بهترین مصالح ساخته شده و در مرکز شهر شیراز قرار دارد. این مکان پس از انتخاب شیراز به عنوان پایتخت، تبدیل به محل زندگی کریمخان زند شد. بنای ارگ ترکیبی از دو نوع معماری مسکونی و نظامی است. در بخش درونی، ایوان‌ها و اتاق‌های نقاشی شده، آبنماها و باغچه‌ها به چشم می‌خورد. نمای بیرونی این بنا آجر است و دیوارهایی به ارتفاع ۱۲ متر دارد و در هرگوشه یک برج ۱۴ متری برپا شده است.
باغ جهان نما
باغ جهان نما که در زمان آل مظفر ساخته شده، در شمال شهر شیراز قرار دارد و به عنوان کهن‌ترین باغ این شهر محسوب می‌گردد. کریمخان زند در سال ۱۱۸۵ هجری قمری این باغ را حصارکشی کرد و در میان آن عمارت کوشک را بنا کرد. باغ جهان نما در سال ۱۳۸۳ توسط شهرداری شیراز و اداره‌ی میراث فرهنگی این شهر احیا شد و مورد بهره برداری قرار گرفت.
باغ ارم
باغ ارم باغی ایرانی۳ و تاریخی در شهر شیراز است که شامل چند بنای تاریخی می‌شود. گفته می‌شود این باغ در زمان سلجوقیان ساخته شده است. کریمخان زند در بهسازی این باغ تلاش فراوان کرد. ساخت عمارتی در این باغ در زمان قاجاریه و همزمان با سکونت سران ایل قشقایی در این باغ انجام شد. این عمارت که به عنوان هسته‌ی مرکزی باغ محسوب می‌شود با تقلید از سبک معماری زندیه ساخته شده و به عنوان یکی از شاهکارهای معماری زمان قاجار شناخته می‌شود. طبقه‌ی بالایی عمارت شامل ستون‌هایی است که با الهام از تخت جمشید ساخته شده اند.
باغ نارنجستان قوام
در سال ۱۳۵۲ هجری قمری و با انتصاب قوام السلطنه به حکومت فارس، مجموعه ای در محل سکونت وی و به دستور خود او ساخته شد. این مجموعه که در بین مردم به باغ قوام معروف است، در انتهای خیابان لطفعلی خان زند واقع شده و به واسطه‌ی نام بنای بیرونی خود، امروزه به نام نارنجستان قوام شناخته می‌شود. این مجموعه از عناصر متعددی تشکیل شده که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از : حمام گچینه، حسینیه‌ی قوام، مکتب خانه‌ی قوام، اندرونی قوام (خانه‌ی زینت الملک)، دیوان خانه‌ی قوام (نارنجستان) و حمام اختصاصی قوام.
مدرسه‌ی خان
مدرسه‌ی خان توسط الله وردی خان گرجی و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی در شهر شیراز ساخته شد. مدرسه‌ی خان در آن دوران به معنای واقعی مانند یک دانشگاه بود که حکمت، فقه، ادب، حساب، زمین شناسی، گیاه شناسی، نجوم،… در آن تدریس می‌شد. در زمان آبادانی اش این مدرسه دارای صد حجره برای اقامت ۱۰۰ طلبه و چهار باغ در چهار طرف آن بود.
بازار وکیل
در میان بازارهای شیراز، بازار وکیل که در مجموعه‌ی وکیل۴ قرار دارد، از شهرت و محبویت خاصی برخوردار است. بازار وکیل که در میدان شهرداری نزدیک ارگ کریمخان قرار گرفته در گذشته محلی برای انجام تمام مبادلات در شهر شمرده می‌شد. در معماری این بازار از بازار قیصریه‌ی لار و بازار اصفهان الهام گرفته شده است. بازار وکیل دارای سه فضای مجزاست: گذرگاه، حریم مغازه و فضای مغازه.
مسجد نصیرالملک
مسجد نصیر الملک یکی از زیباترین مساجد ایران است که در جنوب خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد. بنای این مسجد در سال ۱۳۰۵ هجری قمری توسط میرزا حسن علی خان ملقب به نصیرالملک که از اعیان و اشراف شهر بود، ساخته شد. مسجد نصیرالملک از دیدگاه کاشی کاری در زمره‌ی ارزنده ترین مساجد ایران قرار دارد. در ساخت این مسجد از شیشه‌های رنگی استفاده شده و به همین دلیل به آن لقب مسجد صورتی داده اند. این مسجد دارای دو شبستان، غربی و شرقی می‌باشد.
عمارت کلاه فرنگی
عمارت کلاه فرنگی با نام‌های باغ نظر، باغ موزه، باغ شاهزاده، عمارت چهار فصل و باغ حکومتی نیز شناخته می‌شود، بنایی تاریخی متعلق به دوران زندیه است که در خیابان زند بین بازار وکیل و ارگ کریمخان قرار دارد. نمای بیرونی عمارت، یک هشت ضلعی با کاشی نگاره‌های گل و مرغ است. در چهار طرف ساختمان، چهار آب نما وجود دارد که یکی از آن‌ها تقریباً تخریب شده است. لازم به ذکر است پس از مرگ کریمخان او را در این مکان به خاک سپردند.
از دیگر جاذبه‌های تاریخی شیراز می‌توان به آرامگاه خواجوی کرمانی، باغ تخت، باغ چهل تن، باغ عفیف آباد، باغ هفت تن، حمام باغ نشاط، باغ دلگشا، عمارت باغ ایلخانی، قصر ابونصر، قلعه ی کک‌ها، موزه‌ی پارس، موزه‌ی هفت تنان و نقش برجسته‌ی بهرام اشاره کرد.
جاذبه‌های طبیعی
شیراز یکی از زیباترین و دلخواه ترین شهرهای ایران است که علاوه بر جاذبه‌های تاریخی از زیبایی‌های طبیعی نیز برخوردار می‌باشد. دریاچه‌ی دشت ارژن، پارک قلعه بندر، پارک ملی بمو، دریاچه ی مهارلو، گردشگاه هفت برم، کوه سبزپوشان، چشمه جوشک، چشمه‌ی خارگان و آبشار کوهمره سرخی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی این شهر هستند که اغلب در بیرون از شهر واقع شده اند. جالب است بدانید چشمه‌های طبیعی که در اطراف شیراز قرار دارند از جهت آب درمانی بسیار مورد استقبال گردشگران قرار می‌گیرند. دشت ارژن را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
جاذبه‌های مذهبی
در میان مزار امام زادگان، شاه چراغ معروف‌ترین بنای مذهبی شیراز محسوب می‌گردد. شاه چراغ که نام مسجد و آرامگاهی در شهر شیراز است در شمال خیابان احمدی قرار دارد و آرامگاه احمدبن موسی کاظم (پسر ارشد امام موسی کاظم) و محمد بن موسی (از برادران امام رضا) به شمار می‌رود. شاه چراغ در دوره‌ی اتابکان فارس، سده‌ی ششم هجری قمری ساخته شد. بنای حرم شامل ایوانی در جلو و حرمی بزرگ در پشت ایوان است. درون حرم با آئینه‌های ریز رنگین و خط فارسی و عربی به همراه کاشی کاری‌های زیبا تزئین شده است.
شیراز، محبوب‌ترین مقصد توریستی در ایران به شمار می‌رود که همواره با مردم خونگرم و مهربانش میزبان گردشگران داخلی و خارجی بوده است. با سفر به این شهر زیبا یکی از بی بدیل‌ترین تجربه‌های زندگی خود را رقم بزنید.
پاورقی‌ها
- میانگین دما در تیرماه (گرم‌ترین ماه سال) ۳۰ درجه‌ی سانتی گراد، در دی ماه (سردترین ماه سال) ۵ درجه‌ی سانتی گراد، در فروردین ماه ۱۷ درجه‌ی سانتی گراد و در مهرماه ۲۰ درجه‌ی سانتی گراد می‌باشد.
- ایلام (عیلام) نام تمدنی در منطقه ای است که بخش بزرگی در جنوب غربی فلات ایران را در پایان هزاره‌ی سوم قبل از میلاد در برمی‌گرفت. ایلامیان کشورشان را “هلتمتی” به معنی سرزمین خدا می‌خواندند.
- باغ ایرانی به باغ‌هایی گفته می‌شود که بر پایه‌ی معماری و عناصر تشکیل دهنده‌ی آن از جمله ساختار هندسی، آب و درختان و کوشک میانی، عمدتاً درفلات ایران و مناطق پیرامونی متأثر از فرهنگ آن رواج داشته است. در ادبیات فارسی، به باغ ایرانی باغ سرا، پردیس یا فردوس، بوستان یا بستان گفته می‌شده است.
- مجموعه‌ی وکیل شیراز شامل حمام، بازار، مسجد و آب انبار است.