فومن، شهر مجسمه‌های ایران و یکی از زیباترین نقاط استان گیلان است که گردشگران، آن را با طبیعت سرسبزش، می‌شناسند. در سفر به فومن، همراه کجارو باشید.
در سراسر ایران، فومن را با باغ‌ها، شالیزارها، مجسمه‌ها، درختان چنار و مناظر زیبای طبیعی می‌شناسند. سرزمینی تاریخی که باستان‌شناسان آن را در گروه قدیمی‌ترین مناطق شمالی کشور معرفی کرده و پیشینه‌ای ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال را برای این سرزمین زیبا و سرسبز، تخمین زده‌اند. امروزه این شهرستان با بهره‌مندی از آب‌وهوایی معتدل و مطبوع، خوراکی‌های لذیذ و خوشمزه‌ی بومی، سوغات و صنایع دستی محلی، دیدنی‌ها و چشم‌اندازهای طبیعی و نیز آثار تاریخی بازمانده از دوران باستان، به یکی از پرطرفدارترین مناطق گردشگری در کشور تبدیل شده است که سالانه، پذیرای جمع زیادی از توریست‌ها و گردشگران از سراسر ایران و جهان است.
در مورد وجه تسمیه این شهر زیبای شمالی به فومن، نظریات مختلفی وجود دارد، اما با توجه به آنکه کشت سیر در این منطقه از دیرباز مرسوم بوده و در وسعت زیادی صورت می‌پذیرفت، می‌توان علت شهرت این شهرستان به فومن را همین امر در نظر گرفت؛ چرا که در فرهنگ فارسی معین، واژه‌ی «فوم» به معنای «سیر» است و پسوند «ن» نیز به معنای «جایگاه کشت» است. هرچند در برخی نظریات، «فومن» به معنای «پناهگاه اندیشمندان» نیز معرفی شده است.و از ریشه واژه ی بهمن گرفته شده است.
موقعیت شهرستان فومن روی نقشه
شهرستان فومن علاوه بر زیبایی‌های طبیعی و دیدنی‌های تاریخی، از گذشته‌های دور تا به امروز، سرزمین ادبا، شاعران، فرهیختگان و عاشقان ایران بوده و بزرگان بسیاری در آن پرورش یافته‌اند. کیومرث صابری فومنی (گلآقا، بنیانگذار موسسه‌ی گلآقا) از طنز نویسان فومن، شیون فومنی از شاعران معروف فومن، آیت‌الله اریب، آیت‌الله فومنی حائری و آیت‌الله محمدتقی بهجت فومنی از علما، مراجع تقلید و عارفان معاصر، از جمله مشاهری و بزرگ‌مردان این سرزمین هستند.
قلعه رودخان فومن
موقعیت قلعه رودخان فومن روی نقشه
در ۲۰ کیلومتری شهرستان فومن، بنایی تاریخی وجود دارد که گروهی از باستان‌شناسان، قدمت آن را در دوران حکومت ساسانیان تخمین زده‌اند. وجه تسمیه این اثر تاریخی، به علت قرارگیری و احداث آن در کنار رود است که در گذشته به «دژ روگان» شهرت داشته و با گذشت زمان به «قلعه رودخان» تغییر نام داده است. این عمارت کهن در بین مردم به نام‌های دیگری مانند «دژ روخان»، «قلعه‌ی حسامی»، «قله رخون»، «قلعه‌ی هزارپله» و «دژ روگان» نیز شناخته می‌شود.
ویژگی منحصربهفرد قلعه رودخان، عدم نفوذ، فتح و دسترسی به آن توسط دشمن، در طول تاریخ است
این دژ قدیمی از بخش‌های مختلفی از جمله دو ارگ و قورخانه، تشکیل شده است. ارگ محل سکونت حاکم وقت و خانواده‌ی وی احداث شده و قورخانه نیز برای سکونت و انجام کارهای نظامی سربازان مورد استفاده قرار می‌گرفت. از دیگر قسمت‌های قلعه می‌توان به تعدادی ورودی، زندان، سردخانه، حمام، حوض، آبریزگاه، آب انبار، برج دیده‌بانی، چندین اتاق دیده‌بانی، تعدادی واحد مسکونی، برج و بارو و ... اشاره کرد. از ویژگی‌های منحصربهفرد و جالب در مورد قلعه، سیستم دفاعی و امنیت بی‌نظیر آن است؛ چرا که در طول تاریخ و در مدت زمان پویایی آن، هیچ دشمنی موفق به فتح آن نشده است.
پارک فومن
موقعیت پارک فومن روی نقشه
یکی از زیباترین و محبو‌ب‌ترین تفرجگاه‌ها در فومن، «پارک فومن» این شهرستان است که به دیل حضور انواع مجسمه‌ها از جمله مجسمه‌های چهار دختران، در بین گردشگران مشهور و محبوب است. مجسمه‌هایی که نمایانگر سعی، کوشش و زحمت بی‌دریغ زنان و دختران روستاها و دهکده‌های فومن است که به کشاورزی مشغول بوده و سرزندگی و تلاش را به نمایش می‌گذارد.
همچنین حضور مجسمه‌های کودکان با چهره‌هایی شاد و خندان که در محوطه‌ی پارک قرار دارد، نشاط مردم و بازی‌های محلی آن‌ها را به نمایش گذاشته است. دستگاه‌های بازی نیز در کنار این مجسمه‌ها، این مکان را به یکی از تفریح‌گاه‌های محبوب فومن، تبدیل کرده است.
روستای فوشه
یکی از مناطق دیدنی در شهرستان فومن، روستای فوشه در فاصله‌ی ۲۲ کیلومتری جنوب غربی این شهرستان است که در نزدیکی «قلعه‌ی رودخان» قرار دارد. محصور شدن این روستای زیبا از غرب، جنوب و جنوب غربی به مناطق کوهستانی، ارتفاعات و جنگل‌های زیبا با چشم‌اندازهای فوق‌العاده و قرارگیری آن در دامن کوه و جنگل، از ویژگی‌های ناب و دوست‌داشتنی این منطقه از شمال کشور برای بازدید و مسافرت محسوب می‌شود که سالانه میزبان علاقه‌مندان بسیاری به طبیعت و ایرانگردی است. همچنین پوشش گیاهی متنوع و حضور درختانی همچون توسکا، افرا، لرگ، راش، خرمندی و راش طبیعتی زیبا با آرامش و سرسبزی منحصربه‌فردی را برای ساکنین و بازدیدکنندگان از این منطقه، به ارمغان آورده است.
غار خون فوشه
در فاصله‌ی ۱۵ کیلومتری از روستای فوشه و در نزدیکی قلعه‌ی رودخان شهرستان فومن، غاری کهن با قدمتی بالغ بر ۳ هزار سال قرار دارد که می‌توان از آن به عنوان یکی از دیدنی‌ها و جاذبه‌های ارزشمند این منطقه از استان گیلان یاد کرد. این غار در منطقه‌ای جنگلی قرار دارد و به دلیل قدمت تاریخی و زیست‌محیطی از ارزش و اهمیت والایی برخوردار است. گردشگران در مسیر دسترسی به غار با جاذبه‌های بکر طبیعی و زیبایی‌های خارق‌العاده‌ای روبه‌رو می‌شوند که سختی راه و پیمودن شیب تند مسیر را به فراموشی خواهند سپرد.
بقعه سبز قبا
از اماکن مذهبی در شهرستان فومن، آستان مقدس امامزاده سبزقبا (ع) است که در روستای شنبه‌بازار این شهرستان قرار گرفته و به یکی از مقاصد گردشگری مذهبی در این خطه از کشور، تبدیل شده است. از نکات قابل توجه در مورد این بقعه‌ی تاریخی، آرامگاه پیکر مطهر چند تن از شهدای جنگ تحمیلی است که در اطراف آن قرار دارد.
در اطراف بقعه سبز قبا، پیکر چندتن از شهدای جنگ تحمیلی قرار دارد که مهم‌ترین دلیل حضور گردشگران سراسر کشور در این بارگاه است
از جمله شهدای دفن شده در این بارگاه ملکوتی، پیکر پاک شهید سید جواد موسوی است که در فضای بقعه‌ی سبز قبا، آرمیده است. جالب است بدانید که در نزدیکی این امامزاده، درختی کهنسال و تنومند وجود دارد که گذشتگان آن را «درخت مزار» یا «درخت آقادار» می‌نامیدند. امروزه نیز برخی از مردم به تبعیت از باورهای قدیمی، به امید برآورده شدن حاجات خود، پارچه‌ای سبز رنگ را به درخت وصل می‌کنند.
ییلاق زودل سر فومن
در مسیر «قله‌ی تراشوم» در نزدیکی روستای «خانوانه‌ی» شهرستان فومن، ییلاقی زیبا با چشم‌اندازی بی‌نظیر و آب‌وهوایی مطلوب قرار دارد که به «زودل» شهرت یافته است. علت نامگذاری این مکان زیبا به «زودل»، به دلیل حضور روستای «زودل» در مسیر رسیدن به این ییلاق است. درواقع ییلاق بالاتر از روستا قرار گرفته و با بهره‌گیری از اسم روستا و قرارگیری ییلاق بالاتر از روستا (سر به معنای بالاتر است)، به ییلاق «زودل سر» نامگذاری شده است. این مکان طبیعی، یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان فومن در استان گیلان است که سالانه جمع زیادی از توریست‌ها و مسافران داخلی برای بازدید از آن، به فومن سفر می‌کنند.
منطقه حفاظت شده گشت رودخان و سیاه مزگی
یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری در استان گیلان و شهرستان فومن، منطقه‌ی حفاظت شده‌ی «گشت رودخان و سیاه‌مزگی» است که با بهره‌مندی از اقلیمی مرطوب و معتدل، پوشش گیاهی بومی و جنگل‌های کم‌نظیر هیرکانی، مراتع ییلاقی، جلگه، رودهای متعدد خروشان و باغ‌های زیبای چای به ناحیه‌ای مناسب و مطلوب برای گردشگران و مسافران سراسر کشور تبدیل شده است. این منطقه در سال ۱۳۷۸ عنوان منطقه‌ای حفاظت‌شده را به خود اختصاص داد. در این بخش از استان گیلان، زیستگاه گونه‌های مختلفی از جانوران از جمله قرقاول، آبیا، تشی، گورکن، سیاه‌گوش، روباه، گربه‌ی جنگلی، گراز، خرس قهوه‌ای، مرال شوکا، شغال و پلنگ، است. از ویژگی‌های گردشگری در این منطقه، حضور دره‌های عمیق، رودهای بسیار و آبشارهای خروشان است که طبیعتی بکر و فوق‌العاده را بوجود آورده است.
چشمه آب معدنی علی زاخونی و زمزمه
«چشمه‌ی علی‌زاخونی»، یکی از پدیده‌های زیبا و ارزشمند طبیعی است که نوشیدن آب آن به دلیل بهره‌مندی از بیکربنات، برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله مشکلات گوارشی، مفید است. «چشمه‌ی زمزمه» نیز از دیگر موهبت‌های الهی واقع در منطقه‌ی ماسوله از توابع شهرستان فومن است که به رنگ نارنجی است. جالب است بدانید که این چشمه به دلیل نزدیکی با معدن آهن، دارای طعم تلخ و نامطلوبی است، اما ساکنین محلی به دلیل فواید درمانی آب این چشمه، آن را با مقداری شکر مخلوط کرده و برای بهبود بیماری‌های ریوی و گوارشی از آن استفاده می‌کنند.
شهرستان فومن، منطقه‌ای تاریخی و سرشار از زیبایی‌های بکر و منحصربهفرد طبیعی است که معرفی تمامی آن‌ها در یک مقاله، امکان‌پذیر نیست. از دیگر مکان‌های دیدنی در این شهر زیبا می‌توان به جاده‌ی سراوان-فومن، رودخانه‌ی پلنگ‌ور، مناطق کوهستانی فومن، ییلاق آندره، سراگوراب و کهنه‌گوراب، تالاب خطیب، روستای سرسبز گسکره، امامزاده ولی (ع) روستای مردخ، امامزاده سیدابراهیم (ع) ابرود و آبشار دوقلو اشاره کرد.