بنابراین گزارش، این استان دربرگیرنده 16 شهرستان به نامهای آستانه اشرفیه، طوالش، آستارا، املش، انزلی، رودبار، رودسر، رشت، رضوانشهر، سیاهکل، شفت، صومعه‌سرا، فومن، لاهیجان، لنگرود و ماسال است.
ما نیز در اینجا مهمترین شهرستان های استان گیلان را به شما معرفی می‌کنیم.
*آستانه اشرفیه:
آستانه اشرفیه که از در حدود 35کیلومتری رشت قرار گرفته، از دیرباز با برنج‌های وش عطر و بویش شناخته می‌شده است.این شهر یکی از شهرهای مهم مذهبی – زیارتی و کشاورزی گیلان به حساب می‌آید و از جاذبه‌های گردشگری آن میتوان به آرامگاه پیرجنگلی بازکیا، آرامگاه دکتر محمد معین،بقعه آقا سید حسن،بقعه آقا سید حسین کیا،بقعه آقا سید محمد،بقعه سید جلال الدین اشرف،پارک ساحلی استانه اشرفیه،پل چوبی کیاشهر،پل خشتی نیاکو و کیسم،تونل جنگلی صفرابسته،پارک ملی بوجاق کیاشهر ،منطقه زیبای عسگر آباد دهکاء، پل خشتی تجن گوکه،اسکله ماهیگیري کیاشهرو بازارهای هفتگی آستانه اشرفیه اشاره کرد.
بازار هفتگی آستانه اشرفیه که در روزهای دوشنبه و پنجشنبه برپا می‌شود محصولاتی چون برنج، کنف، ابریشم و بادام‌زمینی را به بازدیدکنندگانش ارائه می‌دهد.این بازار هفتگی از بازارهای پررونق و درجه اول گیلان به حساب می‌آید.
گفتنی است بازار هفتگی آستانه اشرفیه در خیابان وسیع و طولانی مقابل مزار سید جلال‌الدین اشرف و خیابان‌های اطراف آن برپا می‌شود.
اسکله‌ای که در ساحل شمال غربی کیاشهر و در لابلاي تالاب بوجاق قرار گرفته با نام اسکله ماهیگیري کیاشهر شناخته می‌شود.
این اسکله ماهیگیری ، مکان قدیمی ترین ایستگاه شیلات در گیلان به حساب می‌آید.
آرامگاه دکتر محمد معین نیز یکی دیگر از جاذبه های گردشگری استانه اشرفیه به حساب می‌آید.این آرامگاه به وصیت معین ، به احترام حرم مطهر آقا سید جلال الدین اشرف و علاقه وی به مرحوم علامه بزرگ آقا شیخ حسین وحید ، در کنار حشمت رود در شهر قرار گرفته و مورد بازدید علاقه مندان به زبان و ادب فارسی می باشد.
پل خشتی جهان گوکه یکی از قدیمی‌ترین پل‌های خشتی استان یلانبه حساب می‌آید و در سال1355 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این پل تاریخی که از آثار به جای مانده از دوره صفویه به شمار می‌آید، روی بستری مقاوم ساخته شده و در حال حاضر با ساخت کانال‌های آبی در اطراف رودخانه، مسیر رودخانه زیر پل تغییر کرده است.
*تالش:
تالش به عنووان بزرگترین شهرستان گیلان همواره توجه گردشگران را به خود جلب کرده است.این شهر دربرگیرنده4بخش و 10دهستان بوده و مردمش به زبان تالشی صحبت می‌کنند.
از جاذبه‌های گردشگری این شهر میتوان به آبشار ورزان، قلعه صلصال، منطقه ییلاقی–جنگلی سوباتان، پارک جنگلي گيسوم، حمام قدیمی مریان،زیارتگاه نرگس خاتون،روستای سینه‌هونی، مسجد آق اولر،کاخ ییلاقی سردار امجد،پارک جنگلی سیاهداران ،غار سوباتان،رودخانه کرگان‌رود،بازار هفتگی هشتپر، روستای مریان، منطقه ییلاقی دوخاله کوه تالش، پارک جنگلی و سورتمه ریلی سیاهداران و ییلاق شکر دشت اشاره کرد.
آبشار ورزان در فاصله 36کیلومتری شمالغرب شهر تالش قرار گرفته است.این آبشار در مسیر خود هنگام ریزش از صخره‌های عظیم ورزان آبشار زیبا و دیدنی که ارتفاع آن بیش از 100 متر است را تشکیل می دهد.
قلعه صلصال یکی از قلعه های تاریخی استان گیلان با قدمتی حدودا هزار ساله است.این قلعه تاریخی چشم انداز زیبایی بر دشت و ساحل خزر داشته و به خاطر معماری نظامی آن جاذبه فراوانی برای گردشگران دارد ولی متاسفانه بدلیل دستبرد، قسمت هایی از دیوار های خارجی و داخلی‌اش تخریب شده است.
پارک جنگلي گيسوم يکي از نقاط ديدني استان گيلان و شهرستان تالش به حساب می‌آید.این پارک جنگلی همواره زيبايي دو چنداني را نصيب چشمان گردشگران مي‌کند.
*آستارا:
آستارا استانی است که در شمالی‌ترین نقطه استان گیلان قرار گرفته و از لحاظ اقامت مسافر در سطح استان گیلان دارای رتبهٔ نخست بوده است.
این شهر پنجمین بندر فعال ترانزیتی شمال کشور است.از جاذبه‌های گردشگری شهر آستارا میتوان به قله اسپیناس، بارات گونی، روستای حیران، روستای کوته کومه، روستای عباس آباد، روستای سیبلی، روستای کانرود، مدرسه حکیم نظامی، پارک ساحلی شریعتی ، روستای دربند،ساحل صدف، بهشت کاکتوس ها ، تله كابين حیران، چشمه آبگرم علی داشی، رود آستاراچای، بقعه آقاسید علی کیا و بقعهٔ پیر قطب الدین اشاره کرد.
بقعهٔ پیر قطب الدین در ۳ کیلومتری راه آستارا به اردبیل و داخل قبرستان روستای باغچه سرا قرار گرفته است.پیشینه این بقعه تاریخی به دوره قاجاریه می‌رسد.
بقعهٔ پیر قطب الدین کتیبه‌ای دارد که متاسفانه به سبب فرسودگی، نوشته هایش خوانا نیست.
رود آستاراچای رود مرزی کوچکی است که در مرز میان ایران و جمهوری آذربایجان واقع شده است.این رود در بخش ایران شامل سه شاخه فرعی می‌شود که دو شاخه آن از ارتفاعات حیران و یک شاخه دیگر آن از ارتفاعات جنگلی بهارستان جریان می‌یابند.
مجموعه بهشت کاکتوس‌ها در سال 1356هجری شمسی در خیابان فارابی تاسیس شده است.این مجموعه شامل 2200 نوع کاکتوس از کشورهای برزیل، مکزیک، پرو،بولیوی، آرژانتین و آمریکای جنوبی است.
پیرترین کاکتوس خاورمیانه در مجموعه بهشت کاکتوس‌ها نگهداری می شود.
*املش:
املش، در ۱۶ کیلومتری شهرستانهای رودسر و لنگرود قرار گرفته است و قدمت آن به دوران سلطنت شاه عباس صفوی برمی‌گردد.
از چهره‌های صاحب نام این شهر میتوان به حاج میرزا حبیب الله املشی اشاره کرد.
روستای تابستان نشین، روستای زیبای رانکوه،خانه گوهرتاج خانم، آبشار سیاه تاش،غار سیاه استخر، عمارت عبدالعلی خان صوفی و تالاب زربیجار اشاره کرد.
عمارت عبدالعلی خان صوفی یکی از بناهای تاریخی استان گیلان است که از بناهای دوره قاجاریه است.این عمارت با قدمتی نزدیک به دو قرن تاکنون 6 نسل را در خود پرورش داده است.
در استانه ی بافت قدیمی شهر املش و در ابتدای کوچه ی رهبری خانه‌ای قرار دارد که با نام خانه گوهرتاج خانم شناخته شده است.این خانه قدیمی در سال 1310 خورشیدی توسط استاد حاج احمد بنا و استاد حسین تهرانی ساخته شده است.
*انزلی:
انزلی، از مراکز مهم اقتصادی و یکی از قطب‌های ورزشی در ایران است.این شهر دارای اولین و بزرگترین بندر ایران در سواحل جنوبی دریای خزر است.
شایان ذکر است از جاذبه‌های گردشگری این شهر میتوان به مرداب بین‌المللی انزلی،مناره انزلی، موج شکن غازیان ، پل غازیان ، کاخ میان پشته، آرامگاه آقا سید محمد نجفی، بقعه بی‌بی حوریه، گورستان لهستانی‌ها و حافظیه انزلی اشاره کرد.
پل غازیان،پلی است که آذربایجان، رشت ، قزوین و تهران را به هم متصل کرده است.این پل به طول ۲۱۰ متر و عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۸۵/۶ متر ساخته شده است.
برج ساعت انزلی واقع در محوطه پشتی بازار سپه (میدان انزلی) که قدمت آن به سال ۱۸۱۵ میلادی می‌رسد، به منزله فانوس دریایی بوده‌است که در ساحل انزلی و در دل دریا مشاهده می‌شود.
این فانوس در سال ۱۲۳۰ تا ۱۲۳۴ هجری قمری در زمان حکومت ناصرالدین شاه توسط خسروخان گرجی حاکم وقت ساخته شده‌است.
*رودبار:
رودبار با زیتون های معروفش در سطح ایران شناخته شده مرتفع ترین شهرستان استان گیلان به شمار می آید.این شهر را میتوان دروازه ورودی گیلان از طریق مرکز کشور دانست.
دریاچه ویستان بره سر رودبارو درخت سرو هرزویل از جاذبه‌های گردشگری این شهر به حساب می‌آیند.
تپه مارلیک یا همان چراغعلی تپه یک محوطه باستانی در کرانه شرقی سفیدرود و در دره گوهر رود در روستای بسیار زیبای نصفی شهرستان رودبار گیلان است.این تپه آرامگاه خصوصی فرمانروایان و شاهزادگان مردمان این تمدنی3000ساله بوده است.
درخت سرو هرزویل درختى کهنسال با ارتفاع ۳۰ متر و قطر تنه چهارمتر است که به روایات مختلف از ۱۰۰۰ تا۳۰۰۰ سال سن دارد.
این درخت در 2 کیلومتری شهر منجیل از توابع شهرستان رودبار ریشه دوانده است.
*رودسر:
رودسر،یکی از شهرستانهای استان گیلان بوده که دارای چهار بخش کلاچای، چابکسر، رحیم آباد،رودسر و 10دهستان است.این شهر جاذبه‌های گردشگری چون غار سجیران،ناهارخوران،قلعه گردان و گورستان پس گور را دارد.
غار سجیران مربوط به دوران‌های تاریخی پس از اسلام است و در تاریخ ۲ بهمن1382 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ناهارخوران مربوط به دوره پهلوی بوده و در تاریخ ۲۶ اسفند۱۳۵۳ به ثبت رسیده است.
*رشت:
رشت،یکی از کلان‌شهرهای ایران بوده و بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهر شمال کشور به حساب می‌آید.این شهر سومین شهر گردشگر پذیرکشور است.
از جاذبه‌های گردشگری رشت میتوان به آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی،خانه میرزا کوچک خان جنگلی،ﭘﺎرک ﺟﻨﮕﻠﯽ سراوان رشت،باغ محتشم ـ پارک شهر رشت و دریاچه سد سقالکسار اشاره کرد.
باغ محتشم و عمارت کلاه فرنگی یا همان پارک شهر رشت قدیمی ترین پارک رشت است و در ضلع جنوبی شهر رشت قرار گرفته است. قدمت این پارک به دوران سلطنت ناصرالدین شاه قاجار می رسد.
خانه میرزا کوچک خان جنگلی به واقع زادگاه یونس استادسرایی معروف به میرزا کوچک خان از مبارزان انقلاب مشروطه و رهبر جنبش جنگل است که در استاد سرا، خیابان سهیل دبیری، جنب دفتراسناد رسمی واقع شده است.
*فومن:
فومن در ناحیۀ جلگه‌ای گیلان قرار دارد و در میان باغ ها و شالیزار ها محصور شده است.از جاذبه‌های گردشگری ان میتوان به ماسوله،قلعه رودخان و پارک فومن اشاره کرد.
*ماسوله:
شهرک کوهستانی و دلپذیر ماسوله با وسعتی معادل ۱۰۰هکتار در ۳۶ کیلومتری غرب و جنوب غربی شهر فومن قرار گرفته است.این شهرک از نظر طبیعی به گونه‌ای استقرار یافته که از سه جهت شمال، جنوب و غرب به کوه تکیه زده است.
*قلعه رودخان:
دژ رودخان یا قلعه حسامی نام قلعه‌ای تاریخی در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر فومن در استان گیلان است. برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب‌ها به ایران دانسته‌اند.